Het Gentse stadbestuur heeft jarenlang steen en been geklaagd over een gebrek aan nationale aandacht; én in de nationale politiek én in de vaderlandse media, was de riedel, zag men niet hoe goed ze in de Arteveldestad bezig waren: progressief, verbindend, investerend, een uniek model. Van heinde en ver in het buitenland kwam men daar naar kijken, zei men. Alleen daar zagen ze bijvoorbeeld hoe geweldig het mobiliteitsbeleid van groene schepen Watteeuw wel was. Daniel Termont liet zichzelf uitroepen tot de op één na beste burgemeester van de hele wereld. Maar zelfs dat hielp niet: het zorgde naar verluidt alleen voor indrukwekkende reiskosten.

Dat probleem is dus intussen ook opgelost: het hele land is zeer uitgebreid geïnformeerd over de Gentse deconfiture. Dat die het gevolg is van jarenlang wanbeleid behoort nu zelfs tot de nationale consensus. Gent beleeft ook in dat opzicht het einde van een tijdperk. Het einde van het collectieve Tout va très bien, madame la marquise.

Je moet al De Standaard lezen – wat ik u overigens ten zeerste moet afraden, ik zal het wel in uw plaats doen: het is beter dat één man sterft dan het ganse volk – om over Gent iets anders te lezen. Daar heet Gent het (weliswaar foute) antwoord te zijn op ‘oprukkend harder rechts bestuur.’ Een hard rechts model van Bart De Wever dat volgens de hoofdredacteur van de kwaliteitskrant ‘het land heeft overgenomen’.

Al is die kwaliteit ook niet meer wat ze is geweest. In datzelfde editoriaal wordt immers opgemerkt dat de Belgische federale staatsschuld in 2030 oploopt tot ‘een verbijsterende 40 miljard.’ Tja… Wie geen onderscheid meer maakt tussen het jaarlijkse tekort – 40 miljard dus in 2030 – en de staatsschuld – vandaag maar liefst 540 miljard – komt inderdaad tot geheel andere conclusies.

Te vrezen valt dat in de gewone werkelijkheid een bestuur dat probleemloos schulden kan blijven opbouwen, niet bestaat. Een bestuur dat almaar meer moet uitgeven aan rente, moet finaal tegen de muur knallen. Alleen de PVDA en De Standaard hebben het dan over een kil, (neo)liberaal beleid. Maar zelfs de groene Gentse schepen Hafsa El-Bazioui zegt over het besparingsplan: ‘We moeten dit doen.’

Ook opvallend: alle commentaarschrijvers en watchers vragen zich vandaag af hoe het komt dat dat wanbeleid zo lang heeft kunnen voortduren? Was er dan geen oppositie om dat mislopend mismanagement aan de kaak te stellen? Waren er dan geen lokale media om een en ander aan te klagen?

De Gentse media – met De Gentenaar in onbetwistbare polepositie – zijn onderdeel van het paarsgroene systeem: ook op die redactie is men er diep van overtuigd dat Gent dé stad is waar het allemaal gebeurt, met een uniek bestuursmodel. Kritiek van de oppositie is ‘tegen Gent’. Journalisten die op café met de oppositie praten worden door de meerderheid discreet ter orde geroepen; dat is heulen met de vijand. De Gentenaar heeft meer van een sekte dan van een medium.

En met de hand op het hart: de verzamelde oppositie heeft wel degelijk haar werk gedaan. Wie dat niet gelooft: al wat in Gent in de gemeenteraad wordt gezegd wordt letterlijk genoteerd. De begrotingsbesprekingen beslaan honderden bladzijden. Dat valt dus na te gaan… Zelf heb ik meerdere keren zelfs vanuit de eigen partij de opmerking gekregen dat ik misschien wel té hard was…

In die zin is er een interessante vraag waarover je niets leest. In het uitgeschreven maar verworpen bestuursakkoord tussen Voor Gent (socialisten en liberalen) en de N-VA, werd daarin de rampzalige financiële toestand erkend? Stond daarin dat er een zware besparingsoefening moest worden gedaan? Zo nee, waarom niet? En zo ja, was dat misschien de échte reden waarom de leden van Vooruit dat akkoord hebben afgeschoten? Het zal u en mij benieuwen…

Het grote voordeel van die Gentse toestand is dat iedereen eruit lering trekken kan: als we voortdoen zoals we bezig zijn, zijn we weldra allemaal Gentenaar. Ook voor de rest van België zal dat, zoals in Gent, finaal een kwestie zijn van cijfers waarover niet meer heen te kijken valt.

Voor alle duidelijkheid: die 540 miljard staatsschuld hierboven is de schuld van de federale overheid. Daar moet de schuld van de deelgebieden en de lokale overheden (dus ook het miljard schuld van Gent) worden bijgeteld. Dan zit je al een stuk boven de 600 miljard… 

Ook bij ons zal er een donderslag komen bij heldere hemel. Ook bij ons zal dan pas iedereen vinden dat het zo niet verder kan. Op dat moment zullen zelfs diegenen die vandaag zeggen dat we ons hebben kapot bespaard, zich afvragen hoe het in godsnaam mogelijk is geweest. Hoe konden we collectief zo zelfgenoegzaam zijn, hoe konden we zo achteloos denken dat onze welvaartsstaat de vanzelfsprekendheid zelve is? Hoe konden we zo roekeloos denken dat we voor altijd rijk zouden zijn?

Gaan we voor één keer net nog op tijd ingrijpen? Of gaan we à la Gantoise uitstellen? In een boutade: schaffen we – het is technisch-juridisch perfect mogelijk - de Senaat morgen af, of wachten we tot in 2029?

Het staat in een van de koningsstukken van Shakespeare: Delays have dangerous ends.  

Doorbraak, 15 juli 2025