Ik dacht eerst dat het een goed gevonden grap was. Maar dat is dus niet het geval. De fiscus verwerpt wel degelijk het idee dat de aankoop van een appartement aan onze kust een investering kan zijn. De redenering van de belastingplichtige vennootschap was dat je een pand dat je vandaag koopt, morgen kan verkopen met winst. Winst die wordt belast. Gevolg: je kan vandaag de investeringskosten afschrijven. Niet dus. En tot zover ook de belastingtechnische tekst en uitleg.

Nu de grap. Het antwoord van de belastingambtenaar – de vertegenwoordiger van de overheid: ‘De klimaatverandering voorspelt met een aan zekerheid grenzende voorspelbaarheid dat de zeespiegel met minstens een meter zal stijgen, waardoor het onroerend goed in De Haan zelfs niet meer bewoonbaar zal zijn, laat staan verkoopbaar.’

Glashelder is dat. En op zijn zachtst gezegd merkwaardig. Ik las dat er, ook vanwege corona en de reisbeperkingen, almaar meer mensen een tweede woning aan zee hebben. Dat is kennelijk van het domste wat je kan doen. Maar daarom niet getreurd. Mensen met geld vinden zonder enige twijfel de weg naar de verkopers van boten, schepen en luxejachten – de meest voor de hand liggende oplossing van dat o zo nijpende probleem.

Hoe zeker is overigens die ‘aan zekerheid grenzende voorspelbaarheid’? Want dat staat er wel, maar klopt het ook? Is dat ooit op hedendaagse wijze gecontroleerd? Als ik factcheck stijging zeespiegel invoer op het Nederlandstalig kranten- en tijdschriftenarchief, zijn er opmerkelijk genoeg geen bruikbare resultaten.

Ik vind in EW Magazine wel een rapport van het Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut  waarin staat dat aan de Nederlandse kust van die zeespiegelstijging vooralsnog niets, ik herhaal, niets te merken valt. Nederland heeft al jaren – de eerste kwam er in 1850 - honderden boeien in het water liggen om dat te meten, maar tevergeefs, zullen we maar zeggen: geen stijging.

Een stijging is via de satellieten die dat in de gaten moeten houden ook al niet te zien. De zeespiegel van de Noordzee stijgt, zo lees ik, omdat de experts van het KNMI de metingen hebben gecorrigeerd. Ze zien dan zelfs een versnelde stijging. Het zal zonder twijfel een mij totaal onbekende variant zijn van het aloude meten is weten.

En gelukkig is er nog de Belgische fiscus: daar zijn ze – zie hierboven – er echt geheel zeker van. Een meter. Minstens. Het doet denken aan de godsdienstles uit mijn jeugd. De priester-leraar zei dat het onmiskenbaar redelijk was aan te nemen dat God niet bestond. Maar dan kwam het: En toch! De stijging van de zeespiegel lijkt dus een kwestie van geloof.

Er zijn wel degelijk heel overtuigende aanwijzingen over een dreigend klimaatprobleem als gevolg van CO2-uitstoot, en dat moet wel degelijk dringend worden aangepakt. Maar het is bijzonder twijfelachtig en zelfs contraproductief als wetenschappers niets meten, maar toch (iets anders) vaststellen. Dat voedt de verkeerde scepsis.

Op Wikipedia staan maar liefst vierenveertig (44) voorspellingen over hongersnood en velerlei rampen, inclusief het einde van de wereld, die niet zijn uitgekomen. Van heel lang geleden (Nostradamus), maar ook van absoluut nog niet zo lang geleden. Van serieuze wetenschappers ook, of van mensen met een iconisch statuut. Al Gore bijvoorbeeld.

Deze somber gestemde oud-politicus voorspelde in 2009 dat in 2016 – zo snel zou het gaan! –  de noordpool helemaal ijsvrij zou zijn. De werkelijkheid? In 2015 was er nooit tevoren meer ijs waargenomen; in 2016 nooit minder.

Gore komt in maart naar België. We mogen hopen om ons niet nog eens de stuipen op het lijf te jagen, maar moeten vrezen van wel, want doemprofetieën zijn erg in trek.

Sinds Aristoteles weten we dat dit soort pessimisme werkt; daarom zijn we bijvoorbeeld dol op thrillers. Maar we weten wel dat het maar film is (of toneel in de dagen van de wijsgeer). Dat bevrijdt ons, zegt Aristoteles, van overmatige angst voor de dingen waar we in de werkelijkheid mee te maken krijgen.  

Al kent dat effect zijn beperkingen. Angst blijft niet duren. In mijn jonge jaren ben ik ooit in Noord-Ierland geweest, toen daar zeer geregeld (auto)bommen ontploften. Het viel mij op dat de kinderen er desondanks vrolijk op de straat speelden. Om het met Kommil Foo te zeggen: Angst is maar voor even, spijt is voor altijd.

Helaas zijn onze wetenschappers erachter gekomen dat onheilsboodschappen goed verkopen. Met Niks aan de hand, wat zou d’er kunnen zijn (Annie MG Schmidt) kom je tegenwoordig hooguit één keer op televisie; geen twee keer. En dus houdt een beetje expert altijd het hart vast, of is altijd en op zijn minst zeer bezorgd.

Ook voor de leden van de GEMS is angst de leidraad. Ook zij verkondigen kommer en kwel. Biostatisticus Molenberghs zei nog op 22 december dat de Omikron-variant ons even ziek zou maken als de deltavariant. Op een moment dus dat men in Zuid-Afrika en elders al minstens twee weken tot de omgekeerde conclusie was gekomen. Wie is daarbij gebaat?

Simpel antwoord: Geert Molenberghs zelf, en bij uitbreiding de vaste club van de GrootViroloog. Geert kan er bovendien vrijwel zeker van zijn dat niemand hem in januari herinnert aan wat hij eind december zei. Een expert stel je geen ongepaste vragen.

Zo’n ongepaste vraag zou kunnen zijn: waarom is de vaccinatie van kinderen van tien nodig of nuttig? Dan hebben we het over de generatie van mijn kleinkinderen. Hun ouders krijgen  geen antwoord op dat soort simpele vraag. Blijkbaar is het  voor de eerste keer in de geschiedenis zinnig om een vaccin toe te dienen aan mensen die er geen persoonlijk voordeel van hebben. (Kinderen worden namelijk niet ziek van corona).  En toch moet het. Waarom?

Het zal de club van de GrootViroloog allemaal worst wezen. Herinner u het vierde van zijn tien mediageboden (eerder op Doorbraak besproken): elke vraag moet worden beantwoord. Waarmee is bedoeld: als een catechismusvraag. De GrootViroloog merkt in diezelfde mediageboden overigens op dat ‘het veld bezetten’ in Vlaanderen een makkie is; in Franstalig België ligt de zaak heel wat moeilijker. Denkt u daar maar eens over na.

Doorbraak, 11 januari 2022