Colloque singulier? De andere tijden zijn al begonnen!

Verschenen in De Morgen.

Een van de stichters van The Economist heeft in het midden van de 19e eeuw geschreven dat een monarchie die haar rol wil spelen grote behoefte heeft aan mystiek. Het is dankzij die mystiek dat royals bij ‘onderdanen’ respect afdwingen. Het mag immers niet duidelijk zijn dat de vorst au fond een eenvoudige jongen is. Vandaar ook dat die koninklijke mystiek (zoals alle andere mystiek) een grote dosis verborgenheid impliceert. Want als iedereen ziet dat de monarch effectief een eenvoudige jongen ís, dan verdwijnt niet alleen de mystiek, maar ook het geloof, en, nog veel essentiëler, het respect en zelfs de positie. Het wegvallen van de mystiek – wisten ze dus al bijna 150 jaar geleden – is voor elke dynastie het begin van het einde.

Het zou wel eens kunnen dat we net dat in dit vooralsnog gezegende land aan het meemaken zijn. Het zou mee kunnen verklaren waarom die nu zo veelbesproken colloque singulier de facto blijkt opgeheven. Misschien is het zelfs een soort Darwiniaanse wetmatigheid. Het is zeker een catch 22.

Want gelukkig of helaas (u kiest maar) leven we in een tijd waarin die verborgenheid niet meer kan. Liegen wás al verboden; zwijgen nu ook. Geheim is verdacht. (Vrijmetselaars – geheel terzijde maar ik heb persoonlijke redenen om dit in te voegen – moeten zich in deze óók aangesproken voelen). In deze tijden moet ook de vorst zijn nochtans zo vitale verborgenheid opgeven, en zich als zovele anderen afvragen hoe hij en zijn familie overkomen ‘in de media’.

Zijn schoonzuster moet bekendmaken wat ze met haar centen doet. We nemen er vooralsnog genoegen mee dat een gigantisch groot bedrag naar ziektekosten gaat (royals hebben kennelijk geen ziekenkas), maar de tijd is niet ver meer dat onafhankelijke doorlichters daar een stempel moeten op zetten.

Helaas of gelukkig is in deze de stap van transparantie naar teleurstelling, en daarna gebrek aan respect voor het instituut, snel gezet. Zeker als daar geregeld ook nog misstappen, stommiteiten en onhandigheden bijkomen. Zeker als niet elke loot aan de koninklijke stam Maxima is, maar eerder minima. Zeker als ‘de omgeving’ meer is van hetzelfde. Zeker als die mensen onze taal niet spreken, en dus hun inburgeringsproef hebben gerateerd.

Van de andere kant zijn politici, gelukkig (hier is geen keuze), wél gewone jongens en meisjes. Ze zijn opgegroeid met het idee dat respect moet worden verdiend. Met hun leraren zijn ze ook zo omgegaan. Proffen hebben ze geacht omdat ze iets te zeggen hadden, niet omwille van hun titels.

En dus krijgen ze telefoon om naar Laken te komen, en zeggen achteloos dat het niet kan, er is partijbureau. Als ze dan toch gegaan zijn, vertellen ze honderduit aan wie erom vraagt. Colloque singulier? Tja… De andere tijden van Dylan zijn al begonnen.

Mijn eerste premier als Wetstraatjournalist was Wilfried Martens. Toen we hem vroegen of het klopte dat X in de nieuwe regering minister van weet-ik-wat werd, riep hij: de KONING benoemt de ministers! En hij ging weg met het namenlijstje excellenties dat door de partijvoorzitters was gedicteerd. Het volk kreeg dat na het communiqué van het Paleis… Vandaag is dat volk ook op dat punt correcter geïnformeerd.

Al begrijpen ze allicht toch niet wat zoveel politici bedoelen als ze zeggen dat ze au fond republikein zijn, dat macht door geboorte niet democratisch is MAAR… in dit ingewikkelde land, enz… Ik bespaar u de bekende uitleg; tsjevenklap, maar overvloedig te vinden in alle partijen.

Is het zo ondenkbaar dat er, zelfs in België, slimme mensen zijn met onmiskenbare staat van verdienste die voor noord én zuid als staatshoofd aanvaardbaar zijn? Louis Michel? Jean-Luc Dehaene ? Willy Claes? Herman Van Rompuy? De Croo? Eyskens? Nothomb? Busquin? Van Miert? Verhofstadt (die in Waalse polls beter scoort dan in Vlaamse…)?

En als provinciegouverneurs hun partij kunnen afzweren, kan de president dat ook.

Minstens tien mensen die ook zonder colloque singulier die rol kunnen spelen. En hún colloque singulier - als die dan toch wordt geïnstalleerd - zou misschien zelfs worden gerespecteerd.

Hun gezag zal hoe dan ook niets van doen hebben met mystiek en verborgenheid. Ze zijn bovendien de sleutel naar de federale kieskring. En - klap op de vuurpijl - dat zou misschien zelfs België kunnen redden.

In Laken woont een vriendelijke, au fond gewone meneer die per jaar twee keer op televisie komt om te zeggen dat hij dat voortbestaan belangrijk vindt. En in The Economist staat ongeveer elke maand dat thinking out of the box wonderen kan doen.


Eerder

Leve de werkelijkheid

Het was een opvallend moment. Geert Wilders in debat met Rob Jetten, boegbeeld van het links-liberale D66. Wilders heeft nagetrokken dat Jetten, minister van Klimaat in het demissionaire kabinet Ru...

Lees het hele artikel

Nieuw Sociaal Contract

Ik heb het vele keren gedaan voor de VRT: verkiezingsprogramma’s maken. Het eerste was de vinger op de zere plek leggen, proberen te bepalen waar de verkiezingen over gingen. Wanneer je dat doorhad...

Lees het hele artikel

Een uphill battle

Het is zo ver: Doorbraak zit al een kleine week in een nieuw jasje. Er is een vaste ploeg die beslagen op het ijs staat, er zijn ook nieuwe mensen die voor Doorbraak schrijven. Het is tijd voor de ...

Lees het hele artikel

Raar, en het doet zeer

Ik kreeg het van jongs af aan ingelepeld. Toen ik nog maar nauwelijks kon lezen zag ik het in verschillende talen op de toren staan: Nooit meer oorlog. Het is lange jaren meegegaan. Het werd een L...

Lees het hele artikel