Astrid Elbers heeft op Doorbraak [link] de nagel op de kop geslagen: Dalilla Hermans heeft er geen idee van wat het is om gediscrimineerd te worden. En voor alle duidelijkheid: daar kan ze ook niets aan doen. Ze kan er niets aan doen dat ze uit een warm Kempisch nest komt, waar niets buitenissigs over te melden valt. Ze ging naar de muziekschool, speelde in de fanfare, ging daarna studeren in Gent en Antwerpen, enzovoort… Haar vroegste herinnering is een Vitabis-koek. Hoe Vlaams kan je zijn? Dat ze in Rwanda is geboren en zwart is, is dus een detail. W

ant je kan bezwaarlijk zeggen dat je in onze samenleving niet meetelt als je voorzitter bent van de Boonprijs voor jeugd- en kinderliteratuur, als je trajectcoördinator bent geweest van Brugge culturele hoofdstad 2030, als je alweer een werkbeurs van Literatuur Vlaanderen hebt gekregen, als je zeer geregeld opduikt in allerlei Vlaamse commissies waar geld wordt uitgedeeld (onder meer het Vlaams Audiovisueel Fonds), als je Reggae Geel mag presenteren…

Je kan bezwaarlijk zeggen dat je niet meetelt als je als keynote speaker door de Belgische staat wordt gevraagd om op de Wereldtentoonstelling van Osaka te getuigen over ons dierbaar vaderland.

Over die toespraak is dankzij Marnix Peeters in Het Laatste Nieuws nogal wat stennis ontstaan. Al moet ik dat meteen nuanceren: over de heisa viel op de sociale media niet heen te kijken, maar in de gewone media is er geen woord over geschreven of gezegd. Er is al lang een kloof tussen wat in de krant staat en wat de mensen bezighoudt. Enige uitzonderingen: L’Echo en Humo, waar Delphine Lecompte – ook dat is typerend – het heeft over ‘het misnoegde verzuurde lezerspubliek’ van de meest gelezen krant van het land.

En Het Laatste Nieuws zelf heeft natuurlijk ook nader bericht over dat verhaal. Al heeft men er zich, zoals gebruikelijk in de Vlaamse media, laten leiden door parochiale reflexen: hoeveel heeft Dalilla Hermans gekregen voor die speech? (Alleen vergoeding van alle kosten, zo blijkt.) Waarmee de essentie totaal verloren is gegaan.

Want wat is Hermans daar in godsnaam gaan doen? Zeker als waar is wat het Commissariaat-Generaal voor Internationale Tentoonstellingen (Belexpo) zegt: een wereldtentoonstelling dient om ‘ons land op de kaart te zetten’, om ‘onze sterktes naar voren te schuiven en in de verf te zetten’, om te laten zien dat we meer hebben dan ‘chocolade en bier’.

Hermans? Met een speech - Seen and silenced. Being a woman of colour in Belgium – over hoe in België een zwarte vrouw monddood wordt gemaakt? 

Grappig is dat Belexpo, vóór de toespraak en ondanks de titel, zei niet te weten waarover die speech zou gaan – ‘we doen niet aan censuur’. Maar intussen is de speech gegeven, en vindt Belexpo het niet opportuun met nadere mededelingen te komen over wat mevrouw Hermans heeft gezegd. Marnix Peeters merkt op dat de belastingbetaler dus wel mag dokken, maar voor het overige moet die geen vragen stellen. Wie kan hem tegenspreken?

Hier zijn ‘vergeten vragen’ meer dan ooit op hun plaats. Van wie komt de gedachte om in Osaka Dalilla Hermans haar discours te laten houden? Komt dat van commissaris-generaal Pieter De Crem, die, na zijn veelbesproken avonturen in Aalter, per se moest bewijzen dat hij heus geen racist is? Of komt dat van het Beheercomité van Belexpo? En zitten daar geen twee vertegenwoordigers van de Vlaamse Regering? Sliepen die toen die beslissing viel? Klopt het wat Belexpo zegt: Hermans is gevraagd omdat België altijd een voorvechter is geweest voor vrouwen- en lgbtq-rechten? (‘Zeker in Japan waar die rechten stukken minder ver gaan’). Wie vindt dat we in Osaka moeten laten weten wat voor een grondig racistisch kloteland België is? Wie vindt dat het verdienmodel Dalilla Hermans per se nog wat steun moest krijgen?

Want dat is het: een verdienmodel. Dat draait op anti-blank racisme en verplichte positieve discriminatie van de anders gekleurde medemens. Hermans heeft dat model met groot talent uitgebouwd. Tien jaar huwelijk is bij haar tien jaar activisme. Haar man mag mee doen in een theatervoorstelling: hoe het is om getrouwd te zijn met een vrouw die ‘door trollenlegers en meedogenloze media in het vizier wordt genomen’. Dat ze uitgerekend door de media is wat ze is, telt niet meer mee. ‘Fuck the media, we are our own media,’ schrijft ze.

Omdat de nieuwsprogramma’s van de VRT haar niet of onvoldoende bedienden – ‘ik ben daar nooit voor gevalideerd, financieel noch op een ander vlak’ – komt ze niet meer naar de studio’s. De duidingsprogramma’s zijn voor Hermans teveel in handen van ‘overwegend blanke, heteroseksuele mannen uit de middenklasse’, zoals bekend de immoreelste schepsels op Gods aardbodem.

Want meningen heeft ze genoeg. Onder meer over het feit dat je keurig moet omspringen met belastinggeld. In Humo merkte ze vijf jaar terug op dat ‘Pol ‘‘losse pollekes’’ Van Den Driessche nog altijd ons belastinggeld opstrijkt,’ als medewerker van Jan Jambon. Dalilla Hermans is als het over belastinggeld gaat voorwaar een expert.

Ook als het over politieke partijen gaat. De N-VA gaat zich te buiten aan ‘minstens strategisch racisme’. Er is ‘niks fatsoenlijks aan die partij’. Al moet van daaruit het ergste nog komen: ‘De N-VA laat voorlopig de zwarte gemeenschap met rust’. Over de partij dus van de eerste minister van het land dat mevrouw Hermans belangrijke opdrachten toevertrouwt in het verre buitenland. Een partij die het verdient beschuldigd te worden van iets waaraan ze zich niet schuldig heeft gemaakt: toekomstig racisme.

Al moet een mens tegelijk ook altijd op zijn woorden letten. Of Hamas een terroristische organisatie is? Hermans: ‘Het is niet aan mij – als schrijver – om daarover te oordelen.’         

Als Hermans de voorbije jaren iets heeft gedaan – behalve geld verdienen met achterstevoren gediscrimineerd worden – dan is het wel het reëel bestaande racisme onder de eenvoudigen van geest van alle kleuren helpen aanwakkeren.  

Doorbraak, 12 augustus 2025