De VRT vindt regionale berichtgeving heel erg belangrijk, en daarom gaan ze die radicaal verminderen. En nog een onschatbaar voordeel: door de afschaffing van de regionale ochtendblokken zal bij de luisteraars van de grootste radiozender van Vlaanderen de blikvernauwing een halt worden toegeroepen. Limburgers of West-Vlamingen die vooral iets over Limburg of West-Vlaanderen willen horen? Ju, wat een bekrompen volkje!

Waarmee het nog maar eens bewezen is: voor drogredenen groot en klein, moet je bij de openbare omroep zijn.

Het is natuurlijk waar dat, zoals de meeste dingen, ook ons mediagebruik verandert. Omdat – denk aan de boekdrukkunst – de technologie verandert. Maar niet alles heeft te maken met de dringende en dwingende transitie van het lineaire naar het digitale (staat u mij toe die duistere toverwoorden te gebruiken). ‘Als we dit niet doen, is het er binnenkort mee gedaan’: dat klinkt misschien goed, maar klopt hier niet. 

Want wie van die digitale overgang nog maar weinig of zelfs helemaal geen last heeft, is uitgerekend Radio 2. Nog altijd en veruit is de zender de grootste van het land. Radio 2 is in ons medialandschap een baken van stabiliteit. In de laatste tien jaar zijn de luistercijfers nauwelijks veranderd. Overdonderende cijfers trouwens: de nummer twee (Q-Music) haalt niet de helft van het marktaandeel van Radio 2. Het klopt wat doorheen de programma’s talloze keren wordt herhaald: Radio 2 is de grootste familie.

Familie, dat vat het mooi samen. Eigen, vertrouwd, gewoon, veilig, dichtbij. Gezellig. Thuis. En dus – dat sluit daar perfect op aan – regionaal. Zoals Radio 2 lang geleden ook is begonnen. Is daar iets tegen? Blijkbaar wel. Zie de aangekondigde blikverruiming hierboven.

(Een anekdote tussendoor, over het verband tussen de regio en de rest van de wereld. Ik herinner mij uit de vroege jaren negentig een televisiereportage met als titel Een dag uit het leven van de NAVO-baas. Een livrei kwam ’s morgens vroeg met de kranten, een stapel van een kleine meter. Wat bleek? De secretaris-generaal, dagelijks bezig met geopolitieke problemen, haalde uit die gigantische stapel feilloos zijn krant te voorschijn: ‘t Belangske…)

Drogredenen dus. Dat na de afschaffing van de regionale ochtendblokken dat landelijke ochtendblok meer regionaal nieuws zal bevatten dan vandaag. Wie dat gelooft kan eenvoudigweg niet tellen: het is onmogelijk de inhoud van vijf verschillende programma’s in één programma te stoppen. De lat zal dus met andere woorden stukken hoger liggen: het jubileumconcert van de Harmonie der Sint-Jansvrienden heeft in Hasselt nu eenmaal iets meer nieuwswaarde dan in Brussel.  

Tenzij er wordt betaald natuurlijk. Want dat is het echte en verzwegen verhaal. Radio 2 (net als alle andere openbare radio’s) komt naar u toe – als u betaalt. Regionaal nieuws promoveren tot nationaal nieuws: dat is dan een zak geld. De gouverneurs weten dus wat hun te doen staat…

Het ochtendblok van Radio 2 zal trouwens ook toeristische informatie brengen: de burgemeesters en Toerisme Vlaanderen weten dus wat hun te doen staat. Nieuws over de eigen streek? Meer dus dan ooit tevoren. Op de website dan. Op het oneindige internet. Dat is voor onze openbare omroep zo belangrijk (de transitie naar het digitale, weet u nog) dat daar op een d/t-fout meer of minder al lang niet meer gekeken wordt. Kwaliteit en geloofwaardigheid voor alles! Je kan het er gerust over bedrijgingen hebben. (Ik verzin helaas niets). In de gurgite vasto, in een zee van eindeloze nieuwsberichten komt het er niet op aan. We gooien het allemaal op de grote hoop.

Als we een beetje slim tellen, denken ze bij de VRT, zal er zonder ook maar iets te veranderen meer regionieuws zijn dan ooit te voren: het volstaat te beslissen dat allerlei onderwerpen die vandaag niet tot het regionieuws worden gerekend, voortaan wel worden geteld. Zo hebben ze dat ook gedaan toen men vond dat er meer cultureel nieuws moest komen. En laat dat gezeur nu stoppen!

En, denken ze bij de VRT, we laten voor alle zekerheid Peter Van de Veire zeggen dat het nieuwe programma leutig wordt. De mensen zullen dat wel geloven. Van de Veire kan dat. Na vertoning van zijn edele delen aan een onbekende, zei  dit journalistieke verschijnsel dat al wie zijn gelekte foto’s had bekeken een pervert was. Uitgezonden, zonder commentaar of bedenking, in het journaal.    

Van nieuws gesproken: de VRT heeft naar verluidt alle lopende contracten met de lokale correspondenten (dat zijn de toeleveraars van lokaal nieuws) per 1 januari 2023 stopgezet. In plaats ervan komt er een samenwerkingsovereenkomst, een win-winsituatie.

Met Het Mediahuis, uitgever van Het Nieuwsblad, De Standaard, Gazet van Antwerpen, enz. De correspondenten van Het Mediahuis zullen voortaan ook die van de VRT zijn. Allemaal freelancers, staat in de advertentie. VRT en Mediahuis betalen samen. Dat is voor beide organisaties financieel interessant: het correspondentennet wordt de helft goedkoper.  

Hoe intrigerend! Het Vlaamse medialandschap is wezenlijk bipolair – DPG en Mediahuis. Maar de openbare omroep spendeert dus belastinggeld ter ondersteuning van één van de twee grote spelers? Gaat dus de radio- en televisiepoot spelen van de groep die – om historische redenen – geen radio- of televisiepoot heeft? Is dat de bedoeling, is dat de opdracht, en is dit een eerste stap? Is dat onafhankelijkheid? Is dat het mediabeleid van de Vlaamse Regering en/of het Vlaams Parlement?

Om maar te zeggen dat het debat over de regionale invulling van Radio 2 niet alleen gaat om wat bijna alle provinciegouverneurs politiek-instinctief hebben aangevoeld, namelijk dat er gespuwd wordt op de provinciale mens. (Dat aangekondigde overleg met gouverneurs en burgemeesters slaat overigens nergens op. De beslissing is genomen; wat denken ze wel!)

Het is zeer merkwaardig: van de openbare omroep is jarenlang gezegd dat hij een belangrijke rol te spelen had in de strijd tegen de bedreigende mediaconcentratie. Vandaag werkt men er gewoon aan mee. 

Een onontkoombaar gevolg van de besparingen van de Vlaamse Regering? Ook dat is een drogreden. De VRT kan nog vele miljoenen besparen zonder, zoals nu, aan het aanbod te raken.

Hier gaat het wel over – groot woord, maar toepasselijk – een mensbeeld. Want dat Radio 2-publiek, och, dat is overwegend 55plus, vaak laag geschoold ook, provinciaal, mensen uit suburbaan Vlaanderen. Het volk dat lezersbrieven schrijft over hoe leuk ze het vinden dat op hun radio ’s bij het krieken van de dag al een licht accent te horen is. Ju, hoe bekrompen kan je zijn, daar achter de horizon der beschaving.

Doorbraak, 30 augustus 2022