In 2013 kreeg ik vanuit de poco-gemeenschap flink wat bagger over mij heen omdat ik in een interview had gezegd dat als ik moest kiezen tussen niet-werkende armen en werkende armen, ik dan toch maar voor de werkende koos, omdat die aantoonbaar meer kans hadden om aan de armoede te ontsnappen. Het was ook een kwestie van moraal, zei ik: wie kan werken, moet werken. En voorts een kwestie van wederkerigheid. Solidariteit van wie werk heeft met wie geen werk heeft, vanzelfsprekend, dat hoort, maar ook het omgekeerde is waar: werklozen horen ook respect te hebben voor wie wel werkt. 

Daarmee heb ik toen voor eens en altijd het stempel van conservatief verworven, zeg maar het stempel van rechtse zak.

Maar ik zal nu tot bekentenissen overgaan… Al vele jaren lang schrijf ik zinnetjes op. Uitspraken, gedachten, overwegingen die mij opvallen, die mij aan het denken zetten. Vroeger in notitieboekjes. Nu is dat één van mijn grootste bestanden. 

Ook dat rechtse-zak-idee over armen was half gestolen. Ik had die gedachten opgetekend uit een interview met de Brugse socialist Renaat Landuyt. Hij had gelijk, vond ik. En dat was, toen het werd gepubliceerd, zonder enige opwinding gepasseerd. Die woorden waren kennelijk eerst uitgesproken door iemand die dat mocht zeggen, omdat hij behoorde tot de groep van juiste mensen (die in de regel door hetzelfde soort mensen wordt beoordeeld.) Pas als foute mensen hetzelfde zeggen is er een probleem, heb ik toen begrepen.

Het is wat dezer dagen ook opvalt aan de reacties op het zogeheten Wintermanifest. Een aantal mensen waarschuwen daarin voor de tunnelvisie van virologen, infectiologen, immunologen; dat deel van de medische stand met andere woorden dat het bestuur van het land sinds enige tijd lijkt te hebben overgenomen.

(Wat dan weer deels te maken heeft met de zwakte van ’s lands bestuur; deels ook met virologen etc. die in gedachten dat bestuur effectief hebben overgenomen). Het toeval wil dat dat manifest ongeveer samenviel met de voorbereiding van het Kamerdebat over de vaccinatieplicht. En dus worden er – zoals gebruikelijk, zeker als er moet worden gerekt – eerst experts gehoord. En al even gebruikelijk: aan alle partijen wordt dan gevraagd wie er moet worden gehoord. En nu komt het.

Bleek om te beginnen dat de GrootViroloog niet om zijn meningen en gedachten werd gevraagd, noch de voorzitster van de GEMS om de hare. De GrootViroloog vond dat getuigen van weinig respect, vroeg zich af wat een aantal rare figuren over vaccinatie te zeggen hadden, maar voegde er ook veelbetekenend aan toe dat hij in termen van mediabelangstelling niet te klagen had. Om maar te zeggen wat voor hem écht belangrijk is, waar het voor hem écht op aankomt.

Maar wat nog veel erger was: het bleek dat sommige experts door de foute partij waren gevraagd. En we weten allemaal dat wie door de foute partij(en) wordt gevraagd geen expert kan zijn.

Een stelling die door prof. dr. P. Loobuyck (zelf niet gevraagd) prompt werd bevestigd. Loobuyck heeft als belangrijkste verdienste – volgens sommigen een gevolg van zijn innig katholiek verleden, maar ik vind dat geen argument – dat hij zich op het neurotische af aan de juiste kant van de geschiedenis wil bevinden. En dus moest datawetenschapper Tijl De Bie – u moet die man zijn curriculum eens googelen – er bij Loobuyck aan geloven: gevraagd door de N-VA, en dus een nitwit.

En nog verschrikkelijk veel erger was dit: jurist en mensenrechtenexpert Rik Torfs is gevraagd door het Vlaams Belang! Leest u dat op uw gemak maar eens twee keer, want het is onmeetbaar veel erger. Het is om zo te zeggen satanisch. Loobuyck – en met hem talloze leden van mensen aan de juiste kant van de geschiedenis – vinden dat mensenrechten alleen maar relevant zijn voor zover het Vlaams Belang er niet om vraagt.

Al zijn er verzachtende omstandigheden. Loobuyck, die vermoedelijk meent aan anderen zichzelf te kunnen herkennen, is ook maar het product van zijn eigen omgeving. Hij gaat er daarom hoogstwaarschijnlijk vanuit dat Torfs zich gaat gedragen zoals – ik citeer wetenschappelijk onderzoek – een zeer grote groep filosofen en zelfcensuur zal toepassen.

Sinds wijsgeren de postmoderniteit hebben omhelsd, kijken ze verwilderd om zich heen of de geschiedenis hun niet juist haar andere kant heeft toegedraaid. En dus zullen ze niet zeggen wat ze werkelijk denken, aangenomen dat ze al iets werkelijk denken, maar à la Loobuyck zeggen wat ‘men’ wil horen. Het gebrek aan ideologische diversiteit is – nog altijd volgens datzelfde onderzoek – in kringen van filosofen de  allerbelangrijkste prioriteit.

Hoe jammer allemaal. Want – laat dat duidelijk zijn – filosofie is een buitengewoon belangrijk vak, een mooi vak ook, het vak eigenlijk. Maar de hedendaagse filosofie is helaas overgeleverd aan weke denkers als Loobuyck, wier voornaamste kwaliteit onoriginaliteit is, en vooral geheel voorspelbare pensée unique. Eenvormigheid van denken! Voor filosofen de dodelijkste zonde.

Maar laten we niet te hard oordelen. Godsdienstwetenschapper – ik citeer Wikipedia – Loobuyck is niet alleen. Er zijn er nog wel een paar collega’s op dat peil. En hoewel het de regelmatige lezer bekend zal zijn dat het Opperwezen volgens mij niet bestaat, trekt het Opperwezen zich daar niets van aan. Hij zegent een ondertekenaar van het Wintermanifest, die tegelijk een niet-ondertekenaar is, met dezelfde voornaam als de stichter van de jezuïetenorde.

Ignaas dus. Tekende het Wintermanifest, maar dan weer toch niet. Dit keer geen godsdienstwetenschapper, maar wel het onmiskenbare product van de Hogere Achterbaksheid die helaas zo kenmerkend is voor het postkatholieke Vlaanderen. Er is de zonde, er is de biecht. Een gedacht is één ding, een juist gedacht iets anders. En – we kunnen hier gelukkig een grote linkse denker citeren – over mediabelangstelling heeft hij niet te klagen.

Doorbraak, 25 januari 2022