Een van de dingen die ik door de jaren heen heb geleerd is dat er in de politiek over waardigheid wordt gesproken als er geen andere argumenten overblijven. Waardigheid is de tweelingzus van populisme: wie niet meer weet wat gezegd, kan daar altijd op terugvallen. Het betekent niets, maar het maakt enige indruk.

De waardigheid van het parlement is het argument van de N-VA om VRT-baas Delaplace niet te horen in de Commissie Media van het Vlaams Parlement. Via de parlementaire trukendoos heeft de partij zelfs belet dat er over de vraag om hem te horen kon worden gestemd. Om het – dat mag bij Vlaams-nationalisten – met Rodenbach te zeggen: waar is der ouderen fierheid nu gevaren?

Het is ronduit bizar dat een in oorsprong anti-systeem-partij als de N-VA na pakweg twintig jaar dé behoeder blijkt te zijn van dat systeem. Het parlement moet hét heiligdom van het vrije woord zijn. Maar net daar vond de N-VA eerder een zogeheten zwijgakkoord nuttig en nodig: volksvertegenwoordigers uit de Vlaamse meerderheid met een idee kunnen dat idee alleen maar uitspreken als de andere meerderheidspartijen daarvoor groen licht geven.

Met de amechtige bescherming van de VRT-baas gaat de N-VA nog wat verder. Commissieleden van andere meerderheidspartijen vonden immers dat zo’n gesprek wél kon. Maar de N-VA zag daarin alleen maar politieke spelletjes - nog zo’n argument waarmee je in hoge nood probeert weg te komen. En dus mag Delaplace gerust zijn: de N-VA waakt.

Wie weet hoe de omroep de N-VA haat zou de partij daarmee een vorm van volgehouden masochisme kunnen toeschrijven, maar het is erger. De N-VA’ers in de Mediacommissie menen hun partijgenoten-ministers te moeten beschermen tegen aantijgingen van links (niet toevallig met volle steun van De Standaard en Het Nieuwsblad) over wat dan heet ‘door ministers bestelde programma’s ter ondersteuning van het regeringsbeleid’. Zo zou Jan Jambon iets hebben besteld over Vlaamse innovatie. Het programma zelf is er (nog) niet, maar het had wel al een naam: Knappe Koppen.     

Die aantijging is twijfelachtig. Stel dat Jambon zo’n programma had gewild, dan is hij wel verschrikkelijk laat. Als hij dat vandaag op de buis had gewild met het oog op de verkiezingen – dat is wat de oppositie én de VRT-bonden zeggen - dan had hij dat al twee-drie jaar terug moeten bestellen.

Bovendien zijn politici die denken dat je met een programma over onze knapste koppen de N-VA ondersteunt het levende bewijs van het feit dat die knapste koppen beslist niet in media of politiek te vinden zijn. Ja, Het verhaal van Vlaanderen was schitterend, maar mij is niemand bekend die zich door dat programma tot een V-partij heeft bekeerd. Jambon weet dat.

Terwijl ik zo’n Knappe Koppen-programma best wel wil zien. Ik lees in De Tijd van vorig weekend over een Vlaamse jongen die op zijn zestiende is toegelaten in Cambridge, de jongste ooit. Hij heeft daar de oudheid bestudeerd: hij ontcijferde teksten die soms teruggingen tot de bronstijd. Hij is nu bezig met toptechnologie. Hij haalt voor zijn bedrijf geld op bij de allergrootste vermogensbeheerders van de wereld. Over die knappe kop wil ik echt wel meer weten: ik wil hem bezig zien, zijn verhaal horen. Hoe hij van zeer oud naar gloednieuw is gegaan. Wie niet?

Tegelijk is het wel waar dat de Vlaamse ministers de openbare omroep zeer fors subsidiëren bovenop de gewone dotatie. Dat de VRT elke Vlaming per jaar maar 42,60 euro zou kosten is een leugen als een huis. Maar een factcheck daarover zal u nooit te zien krijgen: ook voor die factcheck – een normale opdracht voor elke journalist - krijgt men extra geld.

Zo moet de VRT digitaliseren; zoals iedereen. En jawel hoor, ook daarvoor krijgt de VRT extra geld. Zo krijgt – het is maar één voorbeeld uit de zeer vele - Vlaanderen Vakantieland bijkomende subsidies ter bevordering van het toerisme in eigen land. Je zou er kunnen van uitgaan dat de Vlaamse Openbare Omroep ook zonder extra centen informatie wil brengen over wat er in eigen land te zien en te beleven valt. Niet dus. Extra subsidiëring is er ook voor fictie, voor non-fictie, voor u kan het zo gek niet verzinnen. De lijst is vrijwel eindeloos. Een halve uitleg ter legitimering volstaat.

Daar zijn dus wel wat vragen over te stellen… En dat is des te meer waar als te vernemen valt dat uw en mijn openbare omroep maar kan worden bestuurd via een tussenpersoon, die het vertrouwen tussen directie en personeel moet herstellen. Dat is des te meer waar als op de nieuwsvloer, nochtans geleid door mensen die van zichzelf zeggen dat ze vooral people’s managers zijn, de arbeidsinspectie permanente controle installeert. Ik ken geen overheidsbedrijven  waar de deconfiture van de bedrijfsvoering dergelijke proporties aanneemt. Daar zijn dus wel wat vragen over te stellen… Maar de N-VA vindt dus van niet. En wie aandringt speelt onwaardige politieke spelletjes.

Over de VRT kan het parlement alleen maar de Mediaminister ondervragen, zegt de partij. Helaas zegt die minister keer op keer dat hij zich niet kan, mag en wil bemoeien met de VRT. Als hij dan toch antwoordt leest hij voor wat de VRT zelf hem op een papiertje heeft gezet.

Het is bizar te zien hoe politici vaak hun eigen verstand opzijzetten. Maar misschien zit daar wel een leuke format in. Betaald door het Vlaams Parlement. Met nog een extra subsidie door de Minister van Binnenlands Bestuur. En ook nog een vanuit de Cel Innovatie. Een uitleg is gauw gevonden.      

Doorbraak, 07 mei 2024