Er is niet alleen bij ons een gigantisch verschil tussen de Dorpsstraat en de Wetstraat. Het bestaat ook in Groot-Brittannië tussen The House en de vele andere, gewone houses. Het is voor politici én media een voortdurende uitdaging om de twee met elkaar te verbinden. Soms mislukt dat, tot en met. De Question Time-aflevering van de BBC, met in de hoofdrol de extreem-rechtse politicus Nick Griffin, was daarvan een mooi voorbeeld. Of over hoe politieke correctheid vrij spel laat aan wat we kunnen missen als de pest. Ik herken dat, het is een déjà vu.

Ik hoop wel dat onze goede collega’s van over het water een en ander slim zullen aanpakken. Maar te vrezen valt dat de BBC – nochtans in vele opzichten de moeder van alle openbare omroepen – zal meemaken wat ook is gebeurd bij ons in Vlaanderen. Én in Oostenrijk, én in Frankrijk.

Laat ik beginnen met het allerbelangrijkste: de BNP heeft mogen/kunnen deelnemen aan de verkiezingen. Marc Dutroux bij ons of Michel Fourniret in Frankrijk, mogen/kunnen niet op een lijst gaan staan, laat staan dat ze eigen lijsten hebben, laat nog veel meer staan dat zij in een parlement zouden zetelen. En zo zijn er bij ons en in alle andere landen nog duizenden andere mensen die dat niet mogen, na een veroordeling, tijdelijk of voor altijd. Er is zelfs ooit een minister van staat geweest die dat recht een aantal jaren is kwijt geweest.

Zo niet de BNP. De partij haalde in juni in het Europees Parlement twee verkozenen, en die zijn dus even legitiem als al die andere verkozenen. Je kan het daarmee oneens zijn, het kan zelfs immoreel zijn, maar, om het met Brassens te zeggen, c’est immorale, mais c’est comme ça.

Ik kan me voorstellen, neen, ik wéét met aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid, wat voor Homerische discussie er bij de BBC geweest is. Met redacties verdeeld in zwart of wit – excusez les mots – en alle tinten verstandig grijs daartussen. Sorry to say so, maar op dat moment heb je het als omroeporganisatie al zitten, ondanks de beste bedoelingen van ongeveer alle betrokkenen. Want de normale journalistieke manier van werken (eerst nieuwsgierig, en nadien de kritische tegenproef) is op dat moment al uitgesloten. De journalistiek moet het dan afleggen tegen politieke en/of morele overwegingen en doelstellingen, en dat belet journalistieke cool. Allicht heeft er ook bij de BBC iemand een vlammend pleidooi gehouden, over de morele plicht om de partij te ontmaskeren, en de mensen duidelijk te maken hoe fout ze zijn als ze daarvoor stemmen. En allicht heeft niemand op dat moment durven zeggen: moeten we niet doen wat we altijd doen? Of: in deze is alleen de wettelijkheid de leidraad. (En zoals de oude socialisten het al wisten: de wet maakt vrij.) Ook hier.

Je hebt het zitten omdat je dan eigenlijk geen gewone Question Time meer kan maken. Vergelijk eens een ‘gewone’ aflevering, met die met Griffin. Normaal worden er (doorgaans zelfs slimme en vooral nieuwsgierige) vragen gesteld, en ik ga ervan uit dat de redactie die vragen ook heel goed selecteert; nu waren de vragen veelal kreten of minstens forse statements. "Kan u zich inbeelden wat mijn ouders voor dit land hebben gedaan?", vroeg een zwarte man. Normaal stopt dan de vraag; het was ook een goede vraag geweest. Maar helaas. De man gaf het antwoord zelf. "Neen,” zei hij. “Het enige waar u goed in is, dat is de politiek en de geesten vergiftigen. Wij vinden hier in overgrote meerderheid uw gedachten verachtelijk !” Waarna groot applaus. En zo waren er nog, inclusief minister van justitie Jack Straw. Die bestond het ook om bij de allereerste vraag van het programma – waarbij uitdrukkelijk gezegd werd dat niemand de vragen vooraf kende – zijn antwoord min of meer voor te lezen, waarbij hij zichtbaar zelfs zijn bladzijde moest omslaan…

Griffin kon meestal niet eens behoorlijk antwoorden – er bestaat in Europa beter extreem-rechts – maar toch moest hij, dankzij die vragen (?), maar incasseren: niet zoals een bokser, wel zoals een winkelier, kassa-kassa. Hij moest er alleen maar voor zorgen dat hij de indruk wekte het totaal weerloze slachtoffer te zijn. Kassa-kassa.

De dag nadien kon de BNP melden dat het aantal partijleden fors was gestegen. Idem dito, letterlijk, met de partijkas. Over de kiezers durf ik niet te denken… Communicatie-experts bevestigden dat Griffin hier hoe dan ook beter van werd.

Wat mij nog bekend voorkomt? Deze Question Time had bijna drie keer zoveel kijkers als anders. Kassa-kassa ! Nog? Het optreden van Griffin krijgt de dag nadien in de kranten, ook de tabloids, de volle laag. Kassa-kassa ! Nog? Griffin liet niet na in de uitzending zelf uit te halen naar de BBC. (Terwijl die BBC net haar nek had uitgestoken om hem wél in dat programma te halen…) Kassa-kassa!

Nog eentje om het af te leren? Griffin liet niet na subtiel te verwijzen naar de rest van de Britse politiek: de zogeheten Expense Crisis, over valse of ten onrechte ingediende kostennota’s. Kassa-kassa!

Het onvolprezen Terzake toonde hoe intussen bij wijze van protest aan een Britse universiteit met eieren kon worden gegooid naar een foto van Griffin. Een daad van protest, ter symbolisering van de meest onnoemelijke weerzin. Hoewel…

Eten verspillen, zelfs simpele eieren, dat is altijd een delicate oefening. Diep in de mensen zit er iets dat zegt dat je dat nooit mag doen. Wie goed keek kon bovendien zien dat de eieren werden verkocht aan één pond per stuk. Ik vrees dat als deze beelden ook op de Britse zenders zijn getoond – en allicht is dat zo - dat Griffin zelfs daarop incasseert.

Vorige week was ik op Malta op een vergadering van omroepmensen van over de hele wereld, openbare en commerciële. Wat je als omroep moest doen met gut feelings bij de bevolking, was de vraag. Er gewoon mee doen, was de conclusie. Maar je moest eens weten hoe moeilijk dat is.