Wie er niet bij was, heeft iets gemist: de 11 juli-zitting van Pro Flandria, vorige woensdag in Affligem. Omwille van wat er is gezegd, én omwille van wat er niet is gezegd. Het laatste is minstens zo interessant als het eerste.

Pro Flandria is een netwerk van ondernemers en academici. Mensen dus voor wie bloeiende ondernemingen dé basis vormen van algemene welvaart en welzijn. Pro Flandria is dus de Partij van de Arbeid niet. Communisten vinden dat ondernemingen maar welkom zijn voor zo ver de staat zelf verstek laat gaan. Entreprises privées? Si nécessaire. Het staat in de annalen van de Kamer.

Pro Flandria heeft vanuit dat perspectief een Stand van het Land gebracht. Met Jan Denys (Randstad) en met Herman Matthijs (UGent). Twee zeer complementaire, pittige uiteenzettingen. De eerste over hoe oude vormen en gedachten over werk en arbeid zeer hardnekkig zijn; de tweede over ’s lands financiën.

Als het over werkzaamheid gaat scoort Vlaanderen middelmatig, en Wallonië en Brussel doen het  nog slechter dan Roemenië en Bulgarije; ze bengelen helemaal onderaan in het Europees klassement. Als het over werk gaat wisten we al lang dat de war for talent er zat aan te komen, maar regeringen, vakbonden én ondernemingen deden alsof ze dat niet wisten. Als het over werk gaat doet de Vivaldicoalitie ongeveer het omgekeerde van wat zou moeten. Denys had ook een paar interessante, vernieuwende en uitdagende gedachten: een ontslagvrije (!) samenleving en werken doe je tussen 15 en 75 (!).

De boodschap van Matthijs was eenduidig: we zijn eigenlijk  failliet. En tussen de werkzaamheidsgraad en de graad van bankroet is er een recht evenredig verband. Alsnog kunnen we ons failliet door massa’s eigen spaargeld onder de waterlijn houden, maar de dag dat ons failliet op straat ligt, zullen verschillende buitenlandse instanties – tot en met de familie Rothschild die in 1831 het geld heeft geleverd om de nieuwe Belgische staat draaiend te houden  – zich moeien en beslissen in onze plaats. Die zullen onze overheid à la Griekenland dwingen tot redelijke uitgaven. Ze zullen zonder veel inspraak de staat reduceren tot de kerntaken.  

Het viel overigens op: ook over Vlaanderen schrijven internationale instanties dat we teveel geld uitgeven, onder meer aan onderwijs (verzuiling) en openbaar vervoer (De Lijn is een kopie van de NMBS). 

Daarna kreeg een panel van toplieden uit het Vlaamse bedrijfsleven het woord. Ze bevestigden én de analyse én de bedrijfseconomische oplossingen. Vlaanderen, was unisono de boodschap, heeft wel alles in huis om aan die donkere toekomst te ontsnappen. Maar dan moeten ook de andere gewesten financiële verantwoordelijkheid op zich nemen: als iedereen voor de eigen deur veegt is de hele straat/staat schoon. En uiteraard moeten er ook simpele en heldere beleidsstructuren komen, en zo weinig mogelijk administratie. De hele zaal was het er voelbaar mee eens. 

Maar hoe moet het ooit zo ver komen? Hoezeer moderator Johny Vansevenant ook duwde, er werd veel gesproken, maar helaas niets gezegd. Vlaamse onafhankelijkheid? Nee, dat niet, zeker niet. Confederalisme? Ook dat niet. Niemand in het panel geloofde in de haalbaarheid. De voorzitter van VOKA vond ter plekke wel een variant: geresponsabiliseerd federalisme. Vansevenant: En dan? Maar er kwam geen antwoord.

Het verst van al ging Rik De Nolf (Roularta). Wij zijn wel in de meerderheid, zei hij, en in de zaal werd er geknikt. Dat die meerderheid alleen democratisch bruikbaar is in een unitair systeem met één kieskring werd nadien niet behandeld.

Op de receptie achteraf viel het mij op hoe tot drie keer toe werd opgemerkt dat het met België is zoals met een koppel: als het niet meer gaat, dan moeten ze maar uiteengaan. Ik merkte op dat daar ook bij koppels al veel ellende van gekomen was. Scheiden doet lijden, daar zijn econometrische doctoraten over geschreven. En scheiden zonder onderlinge toestemming is altijd moeilijk, eindigt vaak in afschuwelijke vechtscheidingen. En de kinderen…

Om maar te zeggen dat we zullen moeten kiezen. Niet kiezen is verder gaan met de niet zo vrolijke slides van Denys en Matthijs. Niet kiezen is wachten tot zelfs de Rothschilds hun lening terug komen vragen. In het wapenschild staat een zeer interessante boodschap: concordia, integritas, industria.

Ik wens alle lezers een wijs Vlaams feest.

11 juli 2023