‘Nadenken over Europa zal pas mogen als het te laat zal zijn.’ Het is wat ik bijna veertig jaar geleden heb gekopieerd uit de Terzijde-rubriek van Vrij Nederland. En rond dezelfde tijd las ik daar ook: ‘Ooit een Europeaan ontmoet die dacht dat Europa in zijn eigen land lag?’ Die twee simpele maar geniale zinnetjes vatten de essentie van het acute Europese probleem van, onder meer, de boeren. Tegelijk vertolken die boeren een veel breder ongenoegen. Over Europa.

De Europese Unie is en blijft – laat dat duidelijk zijn – een prachtig concept. De basisgedachte is even eenvoudig als superieur: samen sterk. Dat geldt uiteraard voor de Europese economie, de basis van onze welvaart, maar het is minstens even waar als het bijvoorbeeld over defensie gaat. Daar is er veel te weinig Europa. 

Maar het allergrootste probleem met Europa is wat hierboven in de allereerste zin staat. Nadenken over Europa is bij ons verboden. We zijn voor de Europese Unie. Punt uit. Welke gedrochten zij ook baart. Punt uit.

In mijn journalistentijd viel mij al op dat wie Europa volgde – in de beginperiode was ‘Europa’ veelzeggend genoeg een onderdeel van de buitenlandredactie – veel meer supporter was dan verslaggever. Dat is intussen niet veranderd. Elke kritische bedenking over de werking van de Unie wordt weggezet als een gedachte van iemand die het belang van het project volstrekt niet begrepen heeft.

Ik kan er niets aan doen, en het is vreselijk oneerlijk, maar telkens ik Hendrik Vos keer op keer zie uitleggen hoe fantastisch dat Europese project is, moet ik denken aan middeleeuwse schilderijen: Judas, de verrader, krijgt daar systematisch ros haar. Voor de middeleeuwer een kwestie van herkenbaarheid. Helaas, zij het gelukkig voor Hendrik Vos, is die connotatie verloren gegaan.

Veel later zag ik trouwens dat Europa zijn verslaggeving eenvoudigweg koopt. Ik beken: ik heb nog documenten getekend over televisieprogramma’s vanuit het Europees Parlement. De openbare omroep werd daar overdadig voor betaald. Tegen een dergelijk bedrag kon je geen nee zeggen. In Amerika word je daarvoor standrechtelijk geëxecuteerd… In Europa is het kennelijk de normale gang van zaken. In het belang van het project, nietwaar.

Veel geld, vrees ik, is nog altijd wat de Eurocraten bindt. Al is dat in de verslaggeving niet te merken. Daar zit een reusachtige maar misschien niet toevallige blinde vlek. Als het over binnenlands geld en politiek gaat is dat helemaal anders. En terecht.

Maar dat bijvoorbeeld voormalige ministers na hun demotie naar het Europees Parlement daar een stuk meer verdienen dan als minister, het is alleen in het verborgene geweten. En wordt daar ook verzwegen.

Of denk aan de mij maar al te bekende binnenlandse schandalen over het onwettig overschrijden van het pensioenplafond Wijninckx.  (Voor alle duidelijkheid: ik ben voor de algehele toepassing van dat pensioenplafond. En niet alleen omdat ik zelf niet aan dat plafond kom…)

In Europa is dat plafond gewoon niet van toepassing. Het Europese pensioen komt doodeenvoudig bovenop het gewone (Belgische) pensioen. Er is voor leden van het Europees Parlement wel – hoera! – een maximum: 13.700 euro per maand, bovenop het gewone pensioen dus. Nee, meer mag echt niet van Europa. Men is daar strikt.

Maar geen haan die ernaar kraait: geen Hedebouw, geen Calvo, geen De Roover. Geen enkele mediastrijder voor ‘eerlijke politiek’. Ze zijn te druk met het in evenwicht blijven op de eigen mesthoop.

De Tijd schreef vorige week dat in het Europese Parlement één op de vier leden in de loop van de huidige legislatuur officieel in opspraak was gekomen, en dat er maar liefst negentig gevallen waren van corruptie en/of fraude. Dat is meer dan twaalf procent van het totaal. Qatargate is maar de top van een ijsberg, zo blijkt.

Er is zelfs een verkozene die veroordeeld is voor corruptie, maar die vanuit de cel deelneemt aan de parlementaire werkzaamheden… Het belet niet dat hij gewoon wordt doorbetaald. Of hij ook de onkostenvergoeding van 4778 euro per maand krijgt, is onduidelijk.

De Europese machine is ook behoorlijk ideologisch verblind en bijgevolg heel rechtlijnig. Toen Alexander De Croo vroeg om voor de nogal drastische of beter gezegd onhaalbare Europese milieudoelstellingen de pauzeknop in te drukken – in Brakel verneem je meer over de wereld dan in Brussel – werd hij ter plekke verketterd. Hij werd er zelfs stante pede van verdacht aan ‘de verkeerde kant van de geschiedenis’ te staan (een van de domste van alle modieuze uitdrukkingen, alsof de geschiedenis een meerkeuzetoets in het vak pensée unique is, bestaande uit één vraag met twee antwoorden). Zijn partijgenoten in het Europees Parlement stemden nadien met des te meer overtuiging voor de Green Deal van Frans Timmermans. De man die Anuna en Greta, op weg naar een grote klimaatbetoging, als vicevoorzitter van de Europese Commissie ging uitwuiven in Brussel-Zuid.

Tiens, die meneer Timmermans: is die over de problemen van de landbouw recent nog geïnterviewd? Ik lees wel dat de Belgische minister van Landbouw Clarinval nu vindt dat de Green Deal de boeren ‘infantiliseert’ en ‘culpabiliseert’. Hij vindt dat nu ‘volstrekt onaanvaardbaar’. Clarinval als onderdeel van de Carabinieri, uit de bekende opera van Offenbach: ook die kwamen systematisch te laat om de misdaad te bestrijden, onder meer omdat hun laarzen te veel lawaai maakten en iedereen ze van ver hoorde komen…

In die zin staat Europa – hoe jammer is dat niet – voor het feest van de hypocrisie. Nu pas worden ook daar de waanzinnige administratieve lasten ontdekt. Idem in Vlaanderen, idem in België. Want wij zijn immers allemaal voor Europa.

De komende Europese verkiezingen zijn belangrijker dan de Vlaamse of federale. Maar ik geef het u nu al op een blaadje: in onze media zal over wat hierboven staat niets te vernemen zijn.

Het zal zijn wat Benno Barnard alweer zo prachtig heeft beschreven. Op televisie zien we straks ‘de kardinalen van Europa door de Notre Dame de la Pensée Unique schrijden. Minzaam glimlachen de primaten naar het volk. Ze bewonderen elkaars purper.’

Doorbraak, 06 februari 2024