Een leraar uit Gent. Het was al wat ik midden jaren 80 wist, toen men mij zei dat ene Jan Becaus met mij zou dubbellopen op de radioredactie. Toen was dat de regel: na de opleiding (al was het woord drill beter; het werd ook gegeven door een ex-militair) moesten alle nieuwkomers een paar weken werken onder toezicht van een ancien. En iedereen begon op de radio, om de stiel te leren. Na twee, drie dagen wist ik het: Becaus was ok.

Het klikte zelfs. We pendelden ook samen. In zijn auto had hij een oude schoen liggen, om te rijden. Want gas geven, zei hij, dat is zeer sletig voor de hielen. Jan Becaus ten voeten uit.

Een kwestie van zorg eigenlijk. Zoals hij na het spelen zijn tenorblokfluit grondig poetste, ze zorgvuldig uiteendraaide, en ze stuk per stuk in het velours van het kistje duwde. Want dat deden we ook, ’s avonds laat, als we toch alleen waren: blokfluit spelen, barokmuziek. Jaren later zag ik hem hetzelfde doen met een klarinet. Keurig, en met groot gevoel voor schoonheid; helemaal Becaus. Net zoals hij lange Duitse en Engelse gedichten citeerde. Uit respect voor die wonderlijke schoonheid van de taal.

Maar niets is wat het lijkt, zelfs Jan Becaus niet.

Niemand kan zulke schunnige praat verkopen als onze ex-collega. Hij doet dat in het Gents, een taal die hij zoals zijn vele andere talen liefheeft, en dus perfect uitspreekt. Het is het Gents van de arbeiderswijk de Muide. Dat is geen detail, want Rita, zijn vrouw, spreekt het Gents van de veel chicere Kuip. Jan laat een bel tingelingelinge doen; bij Rita wordt die g uitgesproken, en wordt dat dus tinGelinGelinGe. Ten huize Becaus is plaats voor zorg en nuance. En vergis u niet: er wordt ook heel veel gelachen.

Jan is de zoon van Leon, ne mens van den buitene, iemand die boers sprak, maar een slagerij is begonnen oup de Moaae. Waar dokwerkers ’s ochtends vroeg een vierendeel gekapt kwamen halen. En in de loop van de dag kwamen hun vrouwen, om bouli, enom te vertellen over hun Leven. Jan heeft al die verhalen gegeten en gedronken, en er zijn résumé van gemaakt. Veel simpele (nou ja…) wijsheid, en overal doordrongen van schoonheid. En van vooral respect.

Dat respect voor mensen is ook waarom hij door de rest van de wereld zo gewaardeerd wordt als vakman. Jan presenteert, hij houdt voor, dringt niet op. Het doel is nooit Jan Becaus. Het doel is dat de mensen de wereld verstaan. Het doel is niet dat de mensen moeten weten wat ze moeten denken; denken doen ze immers zelf wel.

Dat doet hij ook. Becaus heeft over weinig geen uitgesproken mening, maar hij spreekt ze alleen uit bij intimi, in vertrouwen. Ook dan blijkt niets te zijn wat het lijkt, en zelfs dat niet. Over God en vaderland, over koning en kardinaal, over links en rechts, over journalistiek en de openbare omroep, Jan Becaus heeft daarover een gedacht, geëngageerd, betrokken, bewogen zelfs. Uitgesproken maar gefundeerd, en niet vastgeroest. Open voor nieuwe feiten en, als die daar aanleiding toe zijn, nieuw inzicht. Zo is hij altijd geweest; nu nog. Mijn leerling is een grote meneer.

Al mag hij zelfs nu (nog) niet hoogmoedig worden. Want hij kan zich natuurlijk ook vergissen. Ik lees dat hij als nieuwsanker wil zijn als een goede aardappel, smaakloos en geurloos. Dat is fout. Om te beginnen kan Jan Becaus beter dan wie ook zeggen dat het een vergissing is ‘to think you can solveany major problemsjust with potatoes’. Maar het doet patatten ook onrecht: ik wed dat Jan haarfijn kan uitleggen wat het verschil is tussen een muis en een pieper, en wanneer je welke soort het beste eet, en hoe: gekookt, gebakken of gepureerd.

Bovendien klopt het ook niet. Als het dan toch culinair moet, dan was DM gisteren juister: Becaus is ‘warme chocoladesaus over een coupe vanille-ijs’. Dat had van Jan zelf kunnen komen.

Al is dat van die aardappel niet helemaal fout. Want ook bij een aardappel zit het beste onder de grond. Niemand ziet het, maar het is er wel. Uit respect voor de goede smaak.

Zoals verschenen in De Morgen van 31 juli 2013