Nagaan of politici met elkaar kunnen omgaan als normale mensen is de insteek van Het Conclaaf, het VTM-verkiezingsprogramma van Eric Goens. Maar vanwege de talloze camera’s kom je uitgerekend daarover niets te weten. Je krijgt hooguit te zien wie zich min of meer kan gedragen als een normaal mens. En – kijkt u vooral zelf – grote acteurs zijn daar vooralsnog niet de revue gepasseerd. En dat is al bij al misschien maar goed ook.

Want voor de rest is dat Conclaaf een boeiend programma. Door wat wordt getoond en door wat niet wordt getoond. Het is zoals bij goede boeken: je moet wat moeite doen om goed te lezen.

Zo is er een interessante passage met Van Grieken en De Wever over de keuze van het Vlaams Belang voor Vlaamse onafhankelijkheid. Niet interessant om de standpunten zelf – die zijn genoegzaam bekend – maar om de strategie. De Wever gaat namelijk fel tekeer en verwijt Van Grieken een gebrek aan realiteitszin.

Dat is merkwaardig omdat ook de N-VA al jarenlang exact hetzelfde verwijt krijgt, maar dan over het confederalisme. Ook daarvan wordt vaak gezegd dat het onuitvoerbaar is. En in strijd met talloze (ook internationale) wetten en systemen. Zeer vergelijkbaar met wat nu bon ton is over het Nederlandse regeerprogramma: het mag en kan allemaal niet van Europa.

Alsof Europa aan de verzuchtingen van een democratie helemaal is ontstegen. Alsof de structuren van vandaag eeuwigheidswaarde hebben, wat het volk ook zegt. Redelijke discussie tussen redelijke mensen over redelijke verwachtingen is op voorhand uitgesloten.

Het is raar dat soort nogal ‘systemische’ argumenten door De Wever te zien gebruiken. Alsof hij vergeten is dat ook het ontstaan van België in strijd was met én de Nederlandse grondwet én de besluiten van het Congres van Wenen. Alsof hij vergeten is dat de Septemberrevolutie van 1830 een uiting was van illegaal separatisme…

Goens stelt geen bijkomende inhoudelijke vragen. Terwijl daar in een opgenomen programma dat nadien gemonteerd wordt alle ruimte voor is. Goens vraagt trouwens alleen maar echt door bij Tom Van Grieken; dat valt op.

Goens doet dat uiteraard ook niet bij zijn totaal onverwachte gast Conner Rousseau. (De opname liep  drie dagen na de aankondiging van Conners bescheiden terugkeer). De vraag bijvoorbeeld hoe het komt dat iemand die naar eigen zeggen van kindsbeen af heeft gewerkt aan de integratie van de andersgekleurde medemens toch racistische haatspraak uitkraamt als hij gedronken heeft – die nijpende vraag wordt niet gesteld. Zoals Hedebouw het formuleerde, ere wie ere toekomt: als ik zat ben word ik geen liberaal.

Het enige wat we leren is dat Conner het Engels der Engelsonkundigen spreekt als hij niet meer weet wat hij moet zeggen. Hij was – we quoten – out of control, in een struggle met de mindset van wie overhoop ligt met zichzelf, en dan maar fuck the closet denkt.

Doorvragen doet Goens wel – overigens in een luidgevooisd duet met De Wever – als het gaat over de etentjes van Filip Dewinter en Anke Van dermeersch op kosten van de Chinezen. Daar doen ze Van Grieken ook zichtbaar zeer. Hij zegt dat het om een oud dossier gaat. Dat klopt, maar gewicht heeft die bewering niet. Tegelijk is er een interessante parallel.

Rousseau moet namelijk na zijn zattemansklap nu toch voor de rechter komen. Ook Rousseau en zijn partij zeggen nu dat het om een oud dossier gaat dat is afgehandeld. En net zoals Van Grieken zegt ook Rousseau dat het geen toeval is dat men de zaak zo kort voor de verkiezingen weer bovenspit. Raar maar waar: Van Grieken = Rousseau.

Het verschil is alleen dat de verzamelde media de uitleg bij Van Grieken waardeloos vinden, maar van Rousseau wordt krek dezelfde uitleg zonder commentaar voor waar aangenomen, zeker als de klager van de Roma en ook zijn advocaat iets te maken zouden kunnen hebben met de CD&V.

In de zelfgenoegzame bubbel van de media gaat men ervan uit dat de burger dat opvallende verschil in behandeling niet ziet. De vraag wie daar finaal beter van wordt is, om het à la Rousseau te zeggen, een no-brainer.

Zoals zoveel andere dingen is ook televisie kijken een kwestie van emotie. Het belang van gevoel kan nauwelijks worden overschat. Ook niet in het stemhokje.

Zo valt op hoe Van Grieken eigenlijk niet past in Het Conclaaf: hij zit op een feestje met mensen waarvan hij weet dat ze hem niet moeten, maar thuisblijven is uitgesloten. Van Grieken haakt vrij snel af bij zoveel gespeelde gezelligheid; hij is de gast die weet dat hij het meest welkom is als hij vertrokken is. Een pracht van een metafoor van het Vlaamse politieke landschap.

In een soort biechtstoelgesprek nadien geeft hij het ook toe: hij vindt het moeilijk permanent vriendelijk te zijn met mensen ‘die je al vijfenveertig jaar uitsluiten’. Goens (hoorbaar grijnzend): That’s life! Soms moeten interviewers vooral zwijgen.  

De Wever biecht ook. Hij zegt dat hij alleen met politiek bezig is, dag en nacht. Al vijfentwintig jaar is het zijn passie en roeping. Vrienden heeft hij niet, zegt hij. Misschien is ook dat een metafoor; van de N-VA? 

Bij de Vlaamse Openbare Omroep, waar routine het heeft overgenomen van creativiteit en scherpte, vraagt men zich de dag nadien af of er al sprake is van een kiescampagne. Ze tonen fragmenten van Het Conclaaf. Daarna mag een expert zeggen dat de rechtszaak tegen Rousseau opgezet spel is.

Doorbraak, 21 mei 2024