Het is een bekend grapje binnen de N-VA; het gaat als volgt. De partij zit op een dag samen om het verkiezingsprogramma te schrijven, en er moet uiteraard ook iets gezegd worden over het klimaatbeleid. Iemand zegt: ‘Ja, het klimaat… Wat gaan we daar mee doen?’ Waarop iemand uit pure gewoonte antwoordt: ‘Splitsen!’

Zelfspot is een betere vorm van humor. Maar het omgekeerde, doen alsof het gaat om materie die nog altijd niet gesplitst is, komt ook voor. Dat is dan geen humor, maar gewone hypocrisie. Men doet dan alsof er geen oplossing is omdat de Franstaligen alweer de zaak blokkeren. Het komt voor in alle Vlaamse partijen.

Hét voorbeeld daarvan is Kristof Calvo, die in Terzake of in De Afspraak keer op keer mag komen uitleggen waarom het met de politieke vernieuwing alweer niets wordt. Terwijl hij, vooral naar eigen zeggen, nochtans heeft gevochten als een leeuw. Calvo is een ware Belg. Allicht daarom laat hij zich dan bij de vraag naar het waarom van die mislukking altijd wat pramen. Met enige moeite komt er dan uit… dat de Franstalige partijen niet mee wilden. Terzijde.

Calvo had gehoopt toch nog in de Kamer te komen, maar dan als lijstduwer op de Ecololijst in Henegouwen, lijst getrokken door partijvoorzitter Nollet. Calvo is niet verkozen, Nollet ook niet. Calvo gaat de door hem nochtans eindeloos verfoeide uittredingsvergoeding toch opnemen. In zijn geval meer dan 250.000 euro. Aan de VRT heeft hij laten weten dat hij dat geld deels zal besteden aan de verbetering van de democratie. Aan zichzelf dus. Eens Calvo, altijd Calvo. Maar dit dus terzijde.

Om maar te zeggen dat als het over politieke vernieuwing gaat, de schuld op de Franstaligen steken vaak een welgekomen excuus is, een vals alibi om niets te doen. Het klopt wel dat Franstalige politieke partijen en vooral ook Franstalige media daar veel minder mee bezig zijn. In de voorbije maand vind ik over die uittredingsvergoedingen bijvoorbeeld 6 krantenstukken in het Frans; in het Nederlands zijn er dat 25. Maar niets belet de Vlamingen op dat punt eigen initiatieven te nemen en dus de politieke vernieuwing te… splitsen. 

Maar in de praktijk valt dat tegen. Het motto van de Vlaamse volksvertegenwoordiging is Vivons heureux, vivons cachés. Dat de media alleen maar naar de Kamer kijken vinden ze daar geweldig. Het heeft ervoor gezorgd dat ze tien jaar later dan de Kamer in de eigen vergoeding hebben geknipt. Zelfs toen ze dat dan toch hadden beslist, hebben ze dat nadien toch wel twee jaar vergeten zeker! Dju toch! Hoe een mens zo vergeetachtig kan zijn!

Idem met die uittredingsvergoedingen, die – alweer terzijde – hoger zijn dan die van de Kamer. Het Vlaams Parlement kan dat systeem bij wijze van spreken morgen wijzigen; geen Franstalige zal hen tegenhouden. Het Vlaams Parlement kan het aantal ondervoorzitters en secretarissen (en hun financiële extra’s) morgen fors beperken; geen Franstalige zal hen komen tegenhouden. Op de vergoeding van de voorzitter kan écht en zonder trucjes de zogeheten minister-president-norm worden toegepast; geen Franstalige zal dat komen tegenhouden.

Het Vlaams Parlement kan alvast zijn partijfinanciering fors terugdraaien; geen Franstalige zal dat komen tegenhouden. Het klopt dat veel sleutels voor politieke vernieuwing – denk aan het aantal parlementsleden: 592 !!! – bij het federale niveau liggen. Maar er zijn talloze initiatieven denkbaar om, dan maar alleen in Vlaanderen, de toon te zetten, en de daden niet meer haaks op de woorden te laten staan. Niemand verbiedt dat. Wat let er ons?

Voor alle duidelijkheid: the race to the bottom is ongewenst. Er bestaan ex-parlementsleden voor wie de uittredingsvergoeding niet eens volstond om hun nagekomen belasting te betalen; ze hadden nogal fors afdrachten betaald aan de eigen partij, maar ze werden daar wel op belast… En neen, het gaat niet om de communisten. (Verbied dus die afdrachten; dat is tersluiks de partijen nog extra geld toeschuiven om de particratie te versterken.)

Uittredingsvergoeding? Afschaffen! is dus loze praat van de volksverlakkers van de PVDA en – merk ik – ook van een kandidaat-voorzitter van de VLD. Maar waarom kopiëren we niet het Nederlandse systeem, waarbij het ex-parlementslid na drie maand sollicitatieplicht heeft (één sollicitatie per week is het minimum) en ‘bijverdiensten’ bovenop de uittreding zeer fors worden beperkt?

Laat gerust de wet Wijninckx over het pensioenplafond worden toegepast op iedereen en dus ook op de politici. Maar dan écht op iedereen. Vandaag wordt er collectief over de uitzonderingen zedig gezwegen.

Niemand, behalve alweer de PVDA, gelooft dat je met politieke vernieuwing – in essentie ook een efficiëntie- en besparingsoefening – de begroting gaat redden. Maar in de politiek tellen symbolen ook. Dat laatste is een understatement. 

Het voordeel van de gesplitste politieke vernieuwing is bovendien dat we er morgen kunnen mee beginnen. Het zou een geweldige 11 juli-boodschap kunnen zijn…

Doorbraak, 09 juli 2024