Het palaver kan niet blijven duren. En een mens moet zijn klassieken kennen. Het is de hoogste tijd voor de (her-)invoering van de Scarlet Letter.

Mocht u het belang van bovenstaande mededeling ontgaan… The Scarlet Letter is een bijna twee honderd jaar oude roman over een Engelse mooie, jonge vrouw, gehuwd met een oudere man,  die op haar eentje emigreert naar Amerika. Haar echtgenoot heeft beloofd dat hij na komt, maar hij doet dat niet. De vrouw raakt zwanger, en is bij gebrek aan geofficialiseerde relatie – ook toen was de juridische waarheid soms tamelijk simpel - schuldig aan overspel. Ze wordt gevangen genomen en moet levenslang op haar kleren een grote letter A (adultery = overspel) dragen. In scarlet, scharlaken, helrood. Duiding, zoals dat nu heet.         

En dus, mijn voorstel - maar ik kan mij niet inbeelden dat in deze tijden daar ook maar iemand bezwaar zou durven tegen maken: we leveren voortaan duiding bij mensen waarvan we niet willen dat onze kinderen er kennis mee maken zonder te weten wat die hebben uitgespookt.

Om met een onbeduidend voorbeeld te beginnen: als Willy Claes op Canvas nog eens de Grote Oorlog & Ondergang komt aankondigen, dan zetten we daar als ondertitel de C van corruptie bij. Agusta, weet u nog. Omdat het aanbeveling verdient die C prominent aanwezig te laten zijn, moet die C een paar keer oplichten. Een kwestie van transparantie eigenlijk. In geen geval kan de C worden versluierd door (in dit geval) Oud-Secretaris-Generaal NAVO of Minister van Staat – Vooruit. Dat is… naast de kwestie.

Idem dito op de radio. Met een kort duidend statement. Zoals bij Michael Jackson. Begin maart 2019 is dat door de VRT ook aangekondigd. Geen Beat it meer zonder uitleg over kindermisbruik. Een maand later bleek dat alweer onnodig, maar dat is typisch openbare omroep: alleen voor de vorm heeft men het daar over de inhoud. Don’t stop till you get enough, zong nochtans Jackson zelf.

Terwijl we bezig zijn… Kevin Spacey? Neen dus. Ook niet zijn (uitstekende) versie van If I were a carpenter. Want is het niet zeer ongepast uitgerekend die man te horen vragen (aan een lady!) om met hem te trouwen en nog kinderen te maken ook!?

En Picasso, door Valerie Van Peel van de N-VA ‘de grootste vrouwenhater uit de geschiedenis’ genoemd? (Een epitheton dat ons onbekend was. Swat.) Gaan we die Picasso mooi en interessant blijven vinden? En Caravaggio, een moordenaar? Komen die daar allemaal mee weg omdat ze dood zijn? Nee toch?!

En ja, u voelde hem – excusez mes mots - komen: Jan Fabre. Ik begrijp de gevoeligheid, zei mevrouw Van Peel. Allicht om niet te veel van mening te moeten verschillen met ene Hannelore Goeman van Vooruit. Samen – er waren opvallend veel iconische en andere gelijkenissen – stonden ze voor Terzake in het Vlaams Parlement onder drie opgehangen sculpturen van Fabre. Officieel hebben die geen titel, maar men ziet er drie oermoeders in. Gemaakt van Thaise juweelkevers.

Van Peel noemde zich geen kunstkenner, zei zelfs dat ze dat werk nooit eerder fatsoenlijk had bekeken. Maar het mocht van haar wel blijven hangen, mits – u kon het al raden – duiding.  

Goeman zei dat ze het ergens wel mooi vond. Maar nu Fabre is veroordeeld moest het weg. Want het kon niet langer – in het parlement komen duizenden mensen op bezoek, heel veel kinderen ook! – publiek worden tentoongesteld.

Soms is men bij Terzake wakker. Waar die drie beelden dan naartoe moesten, was de vraag. De rode staatsvrouw – geheel ok met zichzelf – zei dat ze misschien moesten worden verkocht, om daarna het geld aan een goed doel te schenken.

Terzake liet dat passeren. Een goed doel krijgt daar altijd een voorkeursbehandeling, zeker als het van de juiste partij komt. Terwijl dat voorstel – het overkomt de socialisten helaas als eens meer - bij nader inzien overduidelijk een fausse bonne idée is. Want gaat de overheid echt geld halen uit de verkoop van een immoreel kunstwerk? Is de juiste prijs van een werk dat we om morele redenen van de hand doen niet sowieso nul? En wie gaat dat kopen? Dat kan toch alleen maar een zeer foute mens zijn? Zoals Goeman zei met verwijzing naar het vonnis: ‘In dit geval wordt het lelijker.’ Is dat al niet erg genoeg?

Terzake wees erop dat Fabre met diezelfde soort kevers ook een deel van het Koninklijk Paleis heeft verfraaid. Of dat dan ook weg moest? Als ik de Koning was, zei dezelfde spreekster, geheel en al ok met zichzelf: ja.

Ook dat is problematisch. Zij het nu puur politiek. Want in die koninklijke plafond-kevers zitten, naast de letter P (van Paola), ook afgekapte handen en twee doodshoofden. Het is – wij verzinnen niets – door Jan Fabre zelf gezegd op zondag 3 maart 2013 (ga maar na!) in het VTM-programma Royalty. Een sterk symbolisch protest, zei hij, tegen ons koloniaal verleden en de rol daarin van de monarchie.

Het kan dat de tijden veranderd zijn, en dat niets nog is wat het lijkt, zeker de socialisten niet, maar als het gaat om protest tegen het koloniaal verleden, dan is dat voor een beetje progressief een ruim voldoende goede reden om die beesten te laten hangen!

Van beesten gesproken. Onze Vlaamse openbare omroep weet waar het écht op aankomt: Terzake laat ons ook weten dat de kevers in het parlement – en we mogen geredelijk aannemen ook die in het paleis – wel degelijk dood waren voor ze tegen de ijzerdraad werden geplakt. We verzinnen niets.

En voor wie nu in verwarring achterblijft: geen erg. Er wordt aan ons geweten gewerkt; het is een kernopdracht van onze overheid. Het Gentse SMAK (waar een Fabre op het dak staat) organiseert na de zomer ‘gespreksmomenten met de Genderkamer van de Vlaamse Ombudsdienst.’ We verzinnen niets. 

Doorbraak, 03 mei 2022