Treinen die van A naar B rijden, en daar ook aankomen: dat is geen nieuws. Nieuws is de trein die van de sporen dendert. Daarom is nieuws bijna altijd slecht nieuws. De volksmond weet dat, en draait het om: geen nieuws is goed nieuws.

Het zijn vooral feiten die voor nieuws zorgen. Het feit dat een bekend acteur wordt beschuldigd van aanranding en verkrachting is nieuws. En omdat de hele wereld de man kent is het groot nieuws. En dat nieuws wordt nog groter als ook blijkt dat er niet één maar veel beschuldigingen zijn. En het zwelt tot weerzinwekkende proporties aan als de man daardoor geen rollen meer krijgt en films of series waarin hij meespeelt worden stopgezet. Kevin Spacey dus. Na zes jaar en na ettelijke processen is hij onschuldig verklaard: hem is zeer zwaar onrecht gedaan.

Maar in De Ochtend van Radio 1 zegt filmjournalist Lieven Trio zonder blikken of blozen dat er aan Spacey ‘altijd een luchtje zal blijven hangen.’ Trio hanteert daarbij een merkwaardig concept: de topacteur is, zegt hij, ‘technisch gezien onschuldig, maar…’. Een rechtbank die de onschuld vaststelt is blijkbaar niet meer voldoende. Technisch ben je dan wel onschuldig, maar a-technisch moet de man die Barbertje niet heeft vermoord toch hangen. In de beroemde Barbertje-scène bij Multatuli staat het zo: ‘Het past niet aan iemand die... van iets beschuldigd is, zich voor een goed mens te houden.’  

Assita Kanko wordt eind mei beschuldigd van grensoverschrijdend gedrag en ‘toxisch leiderschap’. (Toxisch! Welke genderwetenschapper is toch ooit met dat horribele modewoord komen aanzetten?). Er loopt daarover in het Europees Parlement een onderzoek. Dat is nieuws. Vorige week werd bekend dat de zaak is geseponeerd: de klachten blijken niet te kloppen. Dat is ook nieuws.

Maar het is interessant te zien hoe onze kranten daarmee omgaan. Ook daar bestaat kennelijk het concept van de technische onschuld. De papieren versie van Het Nieuwsblad wijdde welgeteld 91 woorden aan de seponering. Over de klacht waren er dat 3007. Is het vermoeden van schuld echt dertig keer meer aandacht waard dan het bewijs van onschuld? Klopt dat nog? In Het Laatste Nieuws komt Kanko een paar dagen na de klacht in een ander verband ter sprake, en ze wordt omschreven als ‘het gevallen Europarlementslid voor N-VA Assita Kanko’. Is dat nog juist?

De Standaard besteedde 2534 woorden aan de klacht. Inclusief aandacht voor Groen dat een paar dagen na de zaak Kanko een wetsvoorstel lanceerde over de aanpak van grensoverschrijdend gedrag in de politiek. Over de seponering van de zaak Kanko in De Standaard? Geen woord. Nul woorden. De lezers van De Standaard hoeven niet te weten dat Kanko onschuldig is verklaard. Technisch gezien. Wat niet echt telt, zoals we allemaal weten.

Kan het ook anders? Zeker wel. In De Tijd kwamen er over de klacht tegen Kanko 530 woorden. Over de seponering 279. Die krant besteedde dus aan de klacht vijf keer minder woorden dan De Standaard. Dat er ook bij De Tijd een verschil is tussen klacht en seponering is normaal: bij het bericht over de seponering hoefde men niet meer uit te leggen waarover het allemaal ging, dat mocht bekend worden verondersteld.

Ook op de website van onze openbare omroep was de berichtgeving evenwichtig. Maar cijfers zeggen natuurlijk nooit alles. VRTNWS bracht de seponering, maar voerde al van in de eerste alinea de ex-medewerker op die de zaak aanhangig had gemaakt: die gewaagde van een ‘zeer gekleurd oordeel.’ Onzorgvuldig gekozen woorden, want met een heel klein beetje kwade wil kom je tot de conclusie dat Kanko is vrijgesproken omdat ze zwart is. Een geval van positieve discriminatie.

Verder zei de ex-medewerker dat de zaak was uitgezocht door een gepolitiseerd comité, ‘bestaande uit collega parlementsleden’. Een bizar argument, omdat het net zo goed had kunnen worden gebruikt als Kanko ongelijk had gekregen: in de politiek wordt een tegenstander immers met genoegen uitgeschakeld…

Dat laatste is overigens door anonieme woordvoerders van Kanko’s eigen partij uitgebreid bewezen: stemmen binnen de N-VA verklaarden dat Kanko’s gedrag zeer problematisch was. In de politiek zijn alleen de vijanden betrouwbaar.

Van klachten en meldingen gesproken. Kanko is opvallend anders behandeld dan Conner Rousseau. De Standaard bijvoorbeeld schrijft weet te hebben gehad van verscheidene meldingen bij het parket (= nieuws), maar men zweeg omdat ‘voorzichtigheid voorgaat op gretigheid in het ‘exposen’’. Gold dat dan niet voor Kanko? Of zijn zedenfeiten minder erg dan toxisch leiderschap? Of is Rousseau meer onschuldig dan technisch onschuldig?  

Melissa Depraetere, de Kamerfractieleidster van Vooruit, gaf al wie van Rousseaus gerechtelijke problemen melding had gemaakt een forse veeg uit de pan: ‘Vroeger kwam dit soort meldingen in de pers als ze effectief onderzocht waren. Want iedereen kan over eender wat een klacht indienen.’

De Standaard – almaar meer gespecialiseerd in zedenlessen over juiste en foute mensen – was het daar overigens roerend mee eens. ‘Het valt op dat veel Vlaamse media niet gewacht hebben op de beslissing van het parket om al dan niet te vervolgen. Meer zelfs, bijna meteen nadat de klacht was ingediend, verschenen de eerste berichten.’

Uit de laatste CIM-cijfers over de Vlaamse kranten blijkt dat alleen De Tijd lezers wint.

Doorbraak, 1 augustus 2023