Ik probeer, ondanks mijn druk bestaan, ook deel te nemen aan het normale leven, en tegelijk te volgen wat er in de campagne gebeurt. Ik vind het belangrijk dat politici die van het een naar het ander hollen, toch weten waarmee de gewone mensen via hun televisie, radio en krant bezig zijn, wat hen wordt geserveerd.

Gisteren was dat: “eindelijk een thema, de besparingen”. En vervolgens een parade van lieden die allemaal toeteren over cijfers. Over hoe je aan 22 miljard besparingen komt. Partij A zegt dat de cijfers van partij B niet kloppen. Partij C zegt dat onvoldoende niet genoeg is, en de partij brengt nieuwe cijfers om dat ook te bewijzen. En dan komt er een waarnemer die dat allemaal relativeert. Maar zijn collega vindt al die cijfers net getuigen van ernst. Om dan te eindigen bij de voxpop, de stem van het volk, die zegt: waarover gaat dit allemaal?

Ik denk dat in deze het volk – The Wisdom of Crowds! – zoals zo vaak gelijk heeft. Cijfers zijn maar cijfers. Wat telt, is het verhaal erachter.

Ik heb dat – geheel terzijde – ook gedacht toen ik manager was bij de vrt. Men probeerde mij toen wijs te maken dat ‘meten weten’ was. Toen ik vroeg wat we, een keer we hadden gemeten en dus wisten, zelf nog moesten beslissen, vond men dat overduidelijk een vervelende vraag. Terwijl ik erbij blijf: meten is één element, naast andere. Er is ook voelen, denken, inschatten, en de overtuiging in gemoede. Het mag zelfs wat mij betreft van doen hebben met Elsschots “weemoedigheid die niemand kan verklaren, en die des avonds komt, wanneer men slapen gaat”.

Hetzelfde geldt voor het politiek debat. Mijn vriend Churchill zei dat hij alleen de cijfers geloofde die hij zelf had vervalst. Ik vrees dat deze hyperbool nog klopt ook. Alleen als een objectieve, externe instantie zoals het Nederlandse Planbureau een en ander berekent, kan aan cijfers enige waarde worden gehecht. The rest is silence.

In Nederland dient dat trouwens om de politieke partijen te helpen om hun programma op te stellen; niet om nadien in het debat tegen elkaar te gebruiken. Een discussie waarbij de ene partij de cijfers van de andere betwist, komt daar (bijna) niet voor.

Bij alle banken – ze hoeven zelfs niet eens zo groot te zijn – zijn er goed betaalde mensen in dienst die geweldig goed kunnen tellen. Ze zijn bezig met het dagelijks bekijken van wat ze het risk managment noemen. Ze zwelgen in de cijfers. Ze hebben desondanks de internationale bankencrisis niet zien komen; ze hebben de crisis ook niet belet of bemeesterd.

Vergeet dus die cijferdiscussie; ze slaat nergens op. Bovendien heeft professor Marc De Vos (in Phara gisteravond) gelijk: na de verkiezingen gaan die cijfertabellen de papiermand in, en wordt er een politiek akkoord gemaakt.

De cijfers die daar dan post factum uitkomen, die tellen wel. Want die gaan over de resultaten van de keuzes die er zijn gemaakt. Het zijn alleen die keuzes die ertoe doen.

Cijfers zijn bovendien bijzonder relatief. Ga op de straat staan en zegt dat er 2 miljard euro moet worden bespaard. Mensen zullen dat veel vinden. Ga naar dezelfde straat en zeg dat de oefening is opgelopen tot 20 miljard. Voor de mensen blijft dat veel. Keer nog eens terug, en zeg dat er 200 miljard moet worden gevonden. Hooguit zal er iemand vragen; waren we die dan kwijt?

En dus klopt het allemaal niet: het gaat niet over cijfers, het gaat over verhalen. En het klopt al evenmin dat er totnogtoe geen thema was. Hét thema is: hoe krijgen we het vastgelopen land weer los? Hoe krijgen we goed bestuur? Hoe verzekeren we welvaart en welzijn voor de komende generaties? Het gaat dus over toekomst, verantwoordelijkheid, dialoog. Over pensioen, banen, zorg om de kinderen.

Ik merk dat mensen daar zeer mee bezig zijn. Ik probeer te antwoorden. En één ding weet ik zeker: het antwoord zal nooit komen uit een rekenmachine.