Ik luister geregeld naar Klara. Ik kan mensen die genoeg hebben van het dagelijkse mediagehijg – een toenemende klacht, naar het schijnt – Klara zeer aanbevelen. Leve de hyperbeschaafde vrouwen die ook de moeilijkste namen en termen kunnen uitspreken alsof het om het woord doos ging. Leve de mannen die zich met een zeer licht opgewonden vertwijfeling afvragen of Bach dat nu heeft geschreven voor of na zijn aankomst te Leipzig (in is op Klara een beetje ordinair). Ook als ik die mannen en vrouwen soms in levenden lijve zie, denk ik altijd: het is goed dat er nog mensen bestaan die nooit bezig zijn met eten, drinken, seks, God, geld of andere aardse bezigheden.

Ook ’s avonds laat. De meest vreemde muziekjes zijn er dan, vaak echt niet om aan te horen. Waarbij ik dan altijd moet denken aan het grapje dat de technicus van Klara elke avond zit te wachten op de telefoon van die ene overgebleven luisteraar die zegt dat hij gaat slapen, waardoor de man achter de knoppen naar huis kan.

Ernstig nu: we zijn gemiddeld met twee. Ik bedoel: als honderd Vlamingen de radio hebben opstaan, zijn er twee die afstemmen op Klara. Die van Radio 2 zijn – ter vergelijking – met dertig. En nog iets. Klaraluisteraars (X en ik dus – volgens onderzoek hebben wij meer diploma’s en een hoger inkomen) krijgen op Klara een vol uur muziek. Geen reclame dus; dat blijft onze zeer beschaafde oren bespaard. X en ik zijn bijgevolg voor de omroep alleen maar kosten; de vele luisteraars van Radio 2 (met veel reclame – radioreclame marcheert, in alle opzichten) brengen meer op dan ze kosten.   

Gevolg? X en ik krijgen iets terug van ons belastinggeld dat naar de omroep gaat. Mijn vrienden van Radio 2 eigenlijk niet. Onrechtvaardig, u zegt het.

Zoiets heeft een naam; het heet het Mattheüseffect: er wordt gegeven aan wie al heeft. Klara-luisteraars zijn ook degenen die snappen waar die term ‘Mattheüseffect’ vandaan komt, aangezien ze meer ontwikkeling hebben (ook daar speelt een Mattheüseffect, maar dan een dat navolging verdient). Hoe dan ook, in een beschaving moet men proberen meer te geven aan wie minder heeft. En dus is het moment gekomen om Klara uit de ether te halen. Niet dat de zender moet worden opgedoekt! Maar de FM-frequenties van Klara kunnen nuttiger, socialer, efficiënter worden ingezet.

Sta me toe dat ik u als volgt adstrueer (een zinnetje dat Frans Boenders, drager van een bepoederde pruik, ooit op Klara uitsprak, echt waar). FM-frequenties zijn schaars, maar zeer gewild, onder meer vanwege de reclame-inkomsten. In de EU hebben we afgesproken dat er, om het monopolie van de staatsomroepen te breken, op dat punt concurrentie moet zijn. Maar, Europeesgezind als we zijn, hebben we dat in Vlaanderen nooit echt toegepast: we hebben dat in stilte geregeld. Er waren, alsof God zelf dat zo wou, evenveel kandidaten als frequenties, die bovendien telkens stilzwijgend werden verlengd. ‘Europa’ vindt dat niet langer kunnen, en dus is er voor de eerste keer in twintig jaar wel concurrentie. Zeer binnenkort moet de Vlaamse Regering kiezen. Tot zover de adstructie.

En nu komt het: er blijken vier dossiers op tafel te liggen voor drie frequenties. Drie frequenties is namelijk wat overschiet als eerst de openbare omroep wordt bediend. De vraag of die VRT-kanalen allemaal noodzakelijk genoeg zijn om dat on-evenwicht te rechtvaardigen, is nooit gesteld en zeker niet beantwoord. (Zoals bekend: mediabeleid moet in Vlaanderen nog beginnen.)

En dus, mijn voorstel - tatatata (zoals in de 5de symfonie): haal de Klarafrequenties weg, en vergroot daarmee de koek voor de niet-openbare spelers, van drie naar vier frequentierechten. En neen, dat is niet de definitieve zege van de barbarij. Klara kan gewoon verder, op DAB+ en Internet. In nieuwe auto’s zijn sinds begin vorig jaar DAB+-radio’s verplicht; vanaf volgend jaar mogen er hoe dan ook alleen nog maar DAB+-radio’s worden verkocht. En bovenal: de klank op DAB+ is beter. En X en ik hebben allang DAB+, in de auto en thuis.

Dat geldt (nog lang) niet, zo blijkt, voor alle radioluisteraars. Drie van de vier privéspelers die een frequentie willen zijn nu al te horen: Joe, Nostalgie en Q-Music. (Maar ze moeten opnieuw solliciteren). Zelfs de kleinste van die drie heeft nog altijd pakken meer luisteraars dan Klara. Ze hebben een eigen profiel, voldoen kennelijk aan wat een grote groep mensen wil horen. Gaan we aan één van die drie zeggen dat ze er in 2023 mee mogen ophouden?

Of gaat de njet naar de vierde (een zender van Studio 100 die nog niet te horen is)? Die komt overigens niet met een zoveelste hit-radio; niet met een kinderradio à la K3; wel met een heuse nieuwszender.

En laat dat nu net zijn wat we in Vlaanderen niet hebben. Een voorstel dus dat de concurrentie wil aangaan met de corebusiness van de ingedommelde en vastgeroeste openbare omroep. En laat die concurrentie nu net komen van mensen die bewezen hebben dat ze in vele genres kunnen vernieuwen en veranderen. Je ziet het nu al op de televisie: de openbare omroep is alsnog vruchteloos op zoek naar een goede laatavond-talkshow; Studio 100 maakt er een.

Laat radio bovendien net het medium zijn dat, als het goed wordt ingevuld, de concurrentie met het internet wel aankan – herinner u de definitie van het tv-journaal uit de mond van een negenjarige: ‘Ze lezen daar nog eens voor wat al de hele dag online staat.’ Een nieuwszender op radio is echt iets anders.

En dus: weg met die Klarafrequenties. Het is voor het Algemeen Belang. En ik wil bovendien zelf ook naar die nieuwsradio kunnen luisteren: ergens tussen Leipzig en Prokofjev.  

Doorbraak, 01 februari 2022