Alle politieke partijen zeggen in wezen hetzelfde: ze willen zoveel mogelijk geluk voor zoveel mogelijk mensen. En het politieke debat is niets anders dan de discussie over de weg naar dat geluk.

Het voordeel bij ons is dat we nooit voluit met één van die wegen van doen hebben. Niemand heeft genoeg stemmen om zijn eigen gang te gaan. We krijgen altijd een mengeling van minstens twee wegen. Het resultaat mag dan vaak wat kleurloos zijn, wat trager ook, en er wordt voor en na ook eindeloos gepalaverd, maar toch is het voordeel groter dan het nadeel. In landen met een ander kiessysteem blijkt immers dat die ene weg naar meer geluk vaak ook weer niet je dat is. Ik heb dat geleerd van Mark Eyskens: in onze Wetstraat vloeit weliswaar de zever overvloedig, maar het bloed gelukkig nooit.

Naast de keuze tussen de verschillende wegen naar geluk, gaan verkiezingen en regeringen ook over het aanwijzen van mensen waarvan we denken dat ze ons kunnen besturen. En dat is veel-veel meer dan de uitvoering van partij- of regeerprogramma. Besturen is ook (en misschien zelfs vooral) adequaat reageren op het onverwachte, op wat niemand had zien komen, en dus in die programma’s ook niet beschreven staat. In die zin zijn entertainmentprogramma’s met politici buitengewoon interessant, want die laten zien of ze voor reageren op onverwachte toestanden enig talent hebben. Vandaag schiet van dat boven beschreven mooie en hoogst voordelige systeem zo te zien maar weinig over. Nous avons un Gouvernement! roept mét hoofdletter en uitroepteken Elio di Rupo op zijn website. En uit wat daarop volgt blijkt grote vreugde.

Het doet me denken aan een krantenkop die ik ooit zag in Zaïre: Le Président-Fondateur a donné une Conférence de Presse ! Wat de man had gezegd bleek verder nergens te vernemen…

Kennelijk is voor di Rupo en partners een regering geen middel meer voor meer geluk, maar een doel an sich. Als we er maar een hebben. Het is er ook de tijd voor, zo rond Kerstmis. Wat moet de koning anders gaan zeggen maandagavond? En wat moeten ze in het buitenland niet denken?

Want een regeerprogramma is er niet; en een akkoord over waar dat programma later moet over gaan, eigenlijk ook niet.

De jacht om de jacht, om het plezier van het jagen, niet omwille van de buit die men wil opeten. Dat heet in filosofische geschriften divertissement, zeg maar vermaak.

Toegegeven, er zijn wel bestuurders. Veertien. Gisteren nog vechtend over de keien van de Wetstraat, vandaag lachend op de foto. Omdat we er zelf op aandrongen, zeggen ze ons…

Wie begrijpt die mensen nog? Het is een believer die het vraagt. Het geloof in de politiek en in het debat tussen keuzes, is dat niet om te koesteren? Wordt dat hier niet te grabbel gegooid?

Of valt er misschien ook niet meer te besturen? Omdat het kader waarbinnen dat moet niet meer past? Omdat zij die het moeten doen de ruzie al lang voorbij zijn, en de staat van onverschilligheid hebben bereikt?

Heeft u – à propos - Willy Claes gezien in Terzake? De wanhoop van die man? Omdat hij zich met de beste wil van de wereld niet kan voorstellen dat de PS er ooit maar zou kunnen aan denken in een regering te stappen zonder de Vlaamse zusterpartij. Terwijl hij merkt dat het intussen gebeurt, zonder enig kabaal, enig geluid. Ook niet vanuit de SP.A. Zonder overleg met de kameraden van de vakbond en de ziekenkas. Solidariteit moet over grenzen gaan, zei Claes, zo had hij het altijd geleerd. Ik vrees dat het land van Claes niet meer bestaat. En Elio di Rupo weet dat; hij heeft het zelf ook zo beslist.

Hij eist wél dat de CDH van Joëlle Milquet mee regeert, en kiest voor Wallonië; dat is zijn horizon. Daar spelen niet alleen de volgende verkiezingen; daar speelt ook zijn solidariteit. Dit is de keuze voor scheiden zonder woorden, zonder het ook te zeggen. Als het moet onder het gezamenlijk zingen van C’est la lutte finale…

Karel De Gucht had het, toen hij nog geen minister van Buitenlandse Zaken was, over de verdamping van de Belgische staat. Verdamping maakt geen geluid.

Dit is dé staatshervorming. Ze zit in de hoofden, en loopt voor op de staatshervorming die nog in het parlement moet komen. Het einde van België? Ja, als we blijven aanmodderen. Neen, als de hervorming ver genoeg gaat. Per slot van rekening is ons belangrijkste bestuursniveau (Europa) ook opgedeeld in kleinere stukjes, omdat we ons daar ook vooralsnog beter bij voelen.

Dat wordt zonder twijfel een moeilijk en complex verhaal, maar dat is wel uit te leggen. Het is eerbaar én te begrijpen. Anders dan een regering die de politiek naar eigen zeggen niet heeft gewild, maar die moest. Want dat is – met alweer dank aan Mark Eyskens – Dallas maar met slechte acteurs en zonder scenario. Een regering zoals een stel dat, na jarenlange vrijage, kort voor het huwelijk zelf in de gaten krijgt dat ze niet meer met elkaar kunnen opschieten, maar om het feest niet te verknallen en de familie de schande te besparen, dan toch maar besluit te trouwen. Iedereen begrijpt dat dat niet goed afloopt…