In Gent komt het ‘hoofddoekenverbod’ voor loketfuncties, dat nu nog van kracht is, weer bij de gemeenteraad terecht. Een burgerinitiatief leverde 5.500 handtekeningen op, waardoor de kwestie verplicht moet worden aangepakt. Bestuurspartijen SP.A en Groen zullen het verbod allicht naar de prullenmand verwijzen. Coalitiepartner Open VLD, die het verbod steeds heeft verdedigd, kan alleen maar toekijken.

Karsten Lemmens interviewde me voor dS Avond over de hoofddoekenkwestie in Gent. Hieronder de tekst zoals die verscheen op 30 maart 2013.

In Gent komt het ‘hoofddoekenverbod’ voor loketfuncties, dat nu nog van kracht is, weer bij de gemeenteraad terecht. Een burgerinitiatief leverde 5.500 handtekeningen op, waardoor de kwestie verplicht moet worden aangepakt. Bestuurspartijen SP.A en Groen zullen het verbod allicht naar de prullenmand verwijzen. Coalitiepartner Open VLD, die het verbod steeds heeft verdedigd, kan alleen maar toekijken. ‘Alles slikken lijkt hun fundamentele levensvisie te zijn’, vindt Siegfried Bracke (N-VA).

Het hoofddoekenverbod is verleden tijd.

‘Tja, ik heb begrepen dat het nu zeker aan de orde zal komen in de gemeenteraad. En wij zullen tegen de afschaffing zijn, met grote overtuiging.’

Nochtans zei de meerderheid geen initiatief te zullen nemen over die afschaffing.

‘Dat heeft te maken met respect voor de liberale partner. Die huldigt hetzelfde standpunt als wij, maar is mathematisch niet nodig. En dan heb je het vlaggen, hé. Dat is wat er nu gebeurt. Ze hebben afgesproken om geen initiatief te nemen, maar het wordt nu gewoon via de achterdeur binnen gebracht. Nu kunnen ze er zelfs een draai aan geven dat je toch niet nee kan zeggen tegen zoveel handtekeningen. Het is gewoon een manier om de liberalen te vloeren. Maar ja, die laten zich niet vloeren, want ze zijn op voorhand al gaan liggen nog voor de handtekeningen binnen waren. Gelukkig is er nog een partij die wel pleit voor de scheiding van kerk en staat: de mijne.’

Is dit een laffe manier van besluitvorming?

‘Nee hoor, dat vind ik niet. Ik heb in een interpellatie nog gevraagd of het zou worden opgenomen in het bestuursakkoord, en er werd toen gezegd dat de meerderheid er niets rond zou doen. ‘Tenzij u vraagt om de situatie te veranderen’, werd me geantwoord. Ik heb natuurlijk gezegd dat het voor mij niet veranderd moest worden.’

Waarom niet?

‘Laat ons duidelijk zijn, dit gaat alleen over de hoofddoek aan het loket. Het is een principiële stellingname, want in de praktijk hebben er zo weinig allochtonen loketfuncties dat het probleem zich niet stelt. Maar je moet ergens een lijn trekken. Want nu gaat in principe alles mogen. Een N-VA pin, tot daaraan toe. Maar nu kan je ook t-shirts krijgen met ‘eigen volk eerst’ erop. Of met ‘Allah bestaat niet’. Ik denk niet dat dat slim is. Het is het gevolg van vijftig jaar mislukte integratiepolitiek. En nu probeert men mensen naar de mond te praten.’

Open VLD weegt niet zwaar genoeg om de beslissing tegen te houden. Ze kunnen alleen maar toekijken.

‘Ja, maar dat lijkt bij Open VLD een soort van levenshouding te zijn. Dat is bijna het fundament van de partij geworden: je slikt alles maar. En in ruil ben je er wel bij, en kan je tenminste besturen. Maar verder heb je niets te zeggen, want SP.A beslist.’

Hoe zou u zich voelen, moest u in de schoenen van Mathias de Clercq (Open VLD) staan?

‘Ach, het is zijn fundamentele levenshouding. Dat hij zijn liberale principes opzij zet, tot daar aan toe. Maar ik weet dat hij absoluut een verdediger is wat betreft het verbod op het dragen van uiterlijke tekenen van levensbeschouwelijke symbolen in openbare functies. En zelfs dat principe moet hij laten varen.’

De sfeer binnen de meerderheid zou nog steeds opperbest zijn. Gelooft u dat?

‘Dat vraag ik me niet af, om eerlijk te zijn. Maar als ik me verplaats in het hoofd van de liberale kiezer, wat ik vrij goed kan, dan denk ik dat zij eens te meer diep teleurgesteld worden. Bovendien, wanneer je met drie partijen in een meerderheid zit, dan zou je kunnen zeggen dat je een akkoord met z’n drieën hebt. Dat je uit respect voor die derde niet datgene doet waar die partner zich niet in kan vinden. Maar ja, dit is natuurlijk de truc met de duif: je laat het binnenkomen langs de achterdeur en je zegt dat het niet anders kan. Maar het kan wel anders.’

Het respect voor Open VLD is ver te zoeken?

‘Voormalig SP.A-voorzitster Caroline Gennez zei een keer: ‘ik doe nooit mee in een meerderheid waarin ik niet nodig ben. Puur uit zelfrespect.’ Ik denk dat dat waar is. Open VLD, daar maakt men nu een voetveeg van. Wat de Gentse liberalen denken? Dat doet er niet toe.’

Kan die partij dan wel in de meerderheid blijven?

‘Dat moet u aan hen vragen. Toen ik laatst naar het tv-programma ‘de Coulissen van de Wetstraat’ keek, vroeg ik me af hoe zo’n grote partij kon evolueren naar een middelgrote, en dan tot een minder grote. Wel: op deze manier. Een filosoof die aan de basis ligt van het liberale gedachtengoed zei ooit: ‘wie zijn principes verloochent, die gaat naar de hel.’