Er zijn van die krantenstukken waarin geen grappen worden verteld, maar waar je toch hard om moet lachen. Als ik u in dat verband een tip mag geven: lees in De Morgen van het voorbije weekeinde het interview met Mieke Vogels en Willy Claes. (Vogels zegt dat Louis Tobback ook gevraagd was voor dat interview, maar hij wou niet. Tobback is altijd al slimmer geweest dan de rest.)

Grappig is trouwens dat Claes het steevast heeft over zijn goede vriend Louis. Spontaan moet ik denken aan de tijd dat de kop van Louis het SP-campagnebeeld ging worden. En dus niet het ponem van Willy. En Willy vond dat niet leuk. Maar – een ware staatsman is groter dan zo’n kleinigheidje – dat viel te regelen. Als de partij het persoonlijke campagnebudget van Willy  verdubbelde, dan was die foto van Louis geen probleem voor Willy. En aldus geschiedde. Een politieke partij is geen vriendenclub. Nooit, nergens.

Het valt op hoe Claes nu subtiel afrekent met Conner Rousseau. Het bijbelvers ‘Hij zal het geknakte riet niet breken’ is aan hem niet besteed. Claes looft de Gentse jongsocialisten en Bert Anciaux omdat die de eersten waren om na de zattemansklap Conners ontslag te eisen. Ze werden toen in de media en nog luidskeelser in de partij zelf weggezet als onnozelaars. Claes zegt dat ze ‘op tijd hebben gereageerd.’

Maar daar blijft het niet bij. Claes maakt een vernietigende analyse van zijn ex-voorzitter. ‘Je kan de wederopstanding van een partij niet aan één persoon ophangen,’ is zijn boodschap. ‘Het accent moet op de inhoud liggen.’ En de ex-NAVO-baas heeft nog een toetje: ‘Voor de rest ga ik niets verkeerds zeggen over Conner’. 

Een kleinigheidje tussendoor. Claes wou naar verluidt niet alleen op de lijst staan voor de Hasseltse gemeenteraad. Hij wou ook op de Kamerlijst van Vooruit. Maar Conner zou dat hebben belet. En nog een futiliteitje: Louis Tobback staat in Vlaams-Brabant wel op de nationale lijst. En dat mocht van Conner…

Ook de zogeheten flinkse koers van Conner inzake migratie moet eraan geloven. Dat vindt, zegt Claes, ook de partij. Die ziet in – na maanden dolen? – ‘dat de puntjes op de i moeten worden gezet.’ Want: ‘Wij zijn internationalisten. Twijfel je daaraan, verzwak je je eigen geloofwaardigheid.’ Vogels geeft de voorzet: ‘Jullie waren te populistisch geworden.’ Claes kopt binnen: ‘Al dat gezever over migratie slaat nergens op. Als je fabrieken wil laten draaien heb je arbeid van andere continenten nodig.’ Voor Claes komen al die ‘racistische theorieën’ neer op ‘schade voor de eigen economie’.

Het is het argument van neoliberalen voor vrijwel ongebreidelde migratie. Nu te vernemen uit de mond van een oersocialist… Om het met Louis Tobback te zeggen: zijn wij niet allemaal een beetje kapitalist?

Claes en Vogels zijn het roerend eens: vragen over de standpunten van het Vlaams Belang zijn niet aan hen besteed. Claes volgt daarin Stevaert en citeert hem over het gat in de haag dat alleen maar groter wordt als je het probeert weg te knippen. Vogels en Claes gaan exclusief voor eigen inhoud, zeggen ze. En die is ook bij Vogels niet mis te verstaan.

‘Wat zie ik nu? Herbewapening en nieuwe kerncentrales. Alsof dat duurzaam is! … Uranium groeit niet aan de bomen. Dat zit onder de grond in landen die niet bepaald te vertrouwen zijn.’  Zinnen als huizen met gevaarlijke constructiefouten. Op zich een cursus kritisch denken waard. Maar niet voor Claes: ‘Als minister van Energie heb ik nog het moratorium op kerncentrales afgekondigd,’ voegt hij er met ongepaste trots en dito haast aan toe. Een bondgenoot als Vogels hoeft nu ook weer niet alleen gelijk te zitten hebben.

De oude Vogels is trouwens zeer strijdlustig. Het niet al te florissante resultaat van de peilingen is geen probleem. ‘Liever zes procent en trouw aan mijn ideologie dan toegeven aan populisme. Vooruit [Conner dus] heeft dat wel gedaan.’ Spontaan doet het me denken aan nog een andere staatsman, Johan Vande Lanotte. Uit de stal van Tobback. Zei ooit op de televisie dat je in een debat altijd die nietszeggende kreet ‘populisme’ kon gebruiken als je argumenten op waren; dan zweeg de tegenstander van pure doodsangst.

Een interview met Willy Claes erbij kan niet zonder Agusta. Voor jongere lezers: Claes is in de jaren negentig – hij was toen secretaris-generaal van de NAVO – veroordeeld voor passieve corruptie tot drie jaar voorwaardelijk en vijf jaar verlies van burgerrechten. De socialistische partijen aan beide kanten van de taalgrens hadden miljoenen gekregen van de Italiaanse helikopterbouwer Agusta, die leverde aan het Belgische leger. Claes zegt dat hij ten onrechte is veroordeeld. Hij bereidt een boek voor waarin alles zal worden uitgelegd.

Een herinnering welt op: ik stond als journalist op de stoep bij het SP-hoofdkwartier in de Keizerslaan, waar ik vernam dat de top van de partij – in crisisvergadering bijeen – had beslist dat Claes de man was die de Agustaschade moest pakken. Zelf was Claes daar niet bij. Hij was bij de NAVO de wereld aan het besturen. Een hooggeplaatste zondebok was, dacht men, het minst schadelijk. Alle andere toplui moesten ooit nog verkozen worden. Claes niet meer, zat bij de NAVO. Toen ik dat voor alle zekerheid toch maar even discreet checkte – dat ging toen nog zo – werd het in alle talen ontkend. Vele jaren later kreeg ik wél bevestiging…

Veel gelachen dus met dat interview. Al zijn de grappen en grollen van Doorbraaks Pennenvriendjes beter, of in elk geval minder cynisch.

Doorbraak, 19 december 2023